Thị trường thép Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2025 đang chứng kiến sự phân hóa rõ nét giữa các nhóm sản phẩm. Trong khi thép xây dựng và thép cuộn cán nóng (HRC) hưởng lợi từ nhu cầu nội địa và chính sách thuế chống bán phá giá, nhóm tôn mạ và ống thép lại đối mặt với khó khăn do xuất khẩu giảm mạnh dưới áp lực từ các hàng rào thương mại tại Mỹ và châu Âu. Bài viết này phân tích chi tiết bức tranh ngành thép quý II/2025, các yếu tố thúc đẩy và thách thức, cùng triển vọng trong thời gian tới.
1. Tổng Quan Thị Trường Thép: Sản Lượng Tăng, Phân Hóa Rõ Nét
Theo báo cáo của Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), tổng sản lượng thép thành phẩm trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 13 triệu tấn, tăng 9% so với cùng kỳ năm 2024. Sự tăng trưởng này chủ yếu được dẫn dắt bởi nhu cầu nội địa, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng. Tuy nhiên, hiệu suất giữa các nhóm sản phẩm thép lại có sự chênh lệch đáng kể:
-
Thép xây dựng: Tiêu thụ tăng mạnh nhờ hoạt động xây dựng phục hồi, đặc biệt tại miền Bắc và miền Trung. Hòa Phát dẫn đầu với sản lượng bán hơn 2,1 triệu tấn, chiếm 38% thị phần toàn ngành.
-
Thép cuộn cán nóng (HRC): Hòa Phát vượt Formosa để trở thành nhà cung cấp HRC số một từ tháng 3/2025, nhờ chính sách thuế chống bán phá giá áp lên thép Trung Quốc và nhu cầu từ dự án Dung Quất 2.
-
Tôn mạ và ống thép: Xuất khẩu giảm mạnh (HRC giảm 48%, tôn mạ giảm 38%), kéo theo lợi nhuận sụt giảm đáng kể tại các doanh nghiệp lớn như Hoa Sen (HSG), Tôn Đông Á (GDA) và Nam Kim (NKG).
2. Điểm Sáng: Thép Xây Dựng và HRC Tăng Trưởng Mạnh
Thép xây dựng: Động lực từ nhu cầu nội địa
Nhu cầu xây dựng phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt ở các dự án hạ tầng tại miền Bắc và miền Trung, đã thúc đẩy tiêu thụ thép xây dựng. Hòa Phát tiếp tục củng cố vị thế dẫn đầu với sản lượng bán hàng tăng trưởng ấn tượng, chiếm gần 40% thị phần.
Giá bán thép xây dựng ổn định, kết hợp với chi phí nguyên liệu (than cốc) giảm, giúp các doanh nghiệp trong phân khúc này duy trì biên lợi nhuận cao.
HRC: Lợi thế từ chính sách thuế
Hòa Phát và Formosa là hai doanh nghiệp nội địa duy nhất sản xuất HRC tại Việt Nam. Chính sách thuế chống bán phá giá áp lên thép Trung Quốc đã tạo lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm nội địa, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu HRC tăng mạnh từ dự án Dung Quất 2.
Kết quả là Hòa Phát đã vượt Formosa về thị phần HRC kể từ tháng 3/2025, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong ngành.
Theo VDSC, Hòa Phát dự kiến đạt doanh thu 45.500 tỷ đồng (tăng 15% so với cùng kỳ) và lợi nhuận ròng 4.150 tỷ đồng (tăng 25%) trong quý II/2025. Động lực chính đến từ sản lượng HRC và thép xây dựng tăng 20% so với quý trước, cùng với giá bán ổn định và chi phí sản xuất tối ưu.
3. Điểm Tối: Tôn Mạ và Ống Thép Lao Đao Vì Thuế Quan
Xuất khẩu sụt giảm mạnh
Nhóm tôn mạ và ống thép phụ thuộc lớn vào thị trường xuất khẩu, đặc biệt là Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, các biện pháp phòng vệ thương mại từ hai thị trường này đã khiến sản lượng xuất khẩu toàn ngành giảm mạnh. Cụ thể:
-
HRC xuất khẩu: Giảm 48% do các rào cản thương mại tại châu Âu.
-
Tôn mạ: Sản lượng xuất khẩu giảm 38%, kéo theo lợi nhuận sụt giảm nghiêm trọng tại các doanh nghiệp lớn.
Tác động đến lợi nhuận
-
Hoa Sen (HSG): Dù sản lượng tăng nhẹ, lợi nhuận quý II/2025 dự kiến chỉ đạt 285 tỷ đồng, tăng 4% so với cùng kỳ, do giá bán tôn mạ chưa phục hồi và nhu cầu tiêu dùng yếu.
-
Tôn Đông Á (GDA): Lợi nhuận ròng giảm hơn một nửa, còn 77 tỷ đồng.
-
Nam Kim (NKG): Lợi nhuận ròng giảm 59% so với cùng kỳ, phản ánh áp lực lớn từ thị trường xuất khẩu.
Xu hướng “hồi hương”
Trước áp lực từ các hàng rào thuế quan, nhiều doanh nghiệp tôn mạ đang chuyển hướng tập trung vào thị trường nội địa. Tuy nhiên, đây không phải giải pháp bền vững khi cạnh tranh trong nước ngày càng gay gắt, trong khi giá bán tôn mạ chưa có dấu hiệu phục hồi đáng kể do nhu cầu tiêu dùng yếu.
4. Triển Vọng Ngành Thép: Cơ Hội và Thách Thức
Ngắn hạn: Phân hóa tiếp diễn
-
Thép xây dựng và HRC: Tiếp tục hưởng lợi từ nhu cầu nội địa và chính sách thuế chống bán phá giá. Hòa Phát được kỳ vọng duy trì vị thế dẫn đầu nhờ sản lượng tăng và chi phí sản xuất tối ưu.
-
Tôn mạ và ống thép: Đối mặt với thách thức từ các hàng rào thương mại quốc tế. Các doanh nghiệp cần điều chỉnh chiến lược, tập trung vào thị trường nội địa và tìm kiếm cơ hội ở các thị trường xuất khẩu mới.
Dài hạn: Tìm hướng đi bền vững
Để vượt qua thách thức, các doanh nghiệp tôn mạ cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế.
Đồng thời, các chính sách hỗ trợ từ chính phủ, như giảm chi phí sản xuất hoặc thúc đẩy đầu tư hạ tầng, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức cạnh tranh của ngành thép Việt Nam.
5. Kết Luận
Ngành thép Việt Nam quý II/2025 đang thể hiện hai mảng sáng – tối rõ rệt. Thép xây dựng và HRC tăng trưởng mạnh nhờ nhu cầu nội địa và chính sách thuế hỗ trợ, trong khi nhóm tôn mạ và ống thép chịu áp lực từ các rào cản thương mại quốc tế.
Hòa Phát nổi bật với vị thế dẫn đầu, trong khi các doanh nghiệp tôn mạ như Hoa Sen, Tôn Đông Á và Nam Kim cần chiến lược dài hạn để vượt qua khó khăn.
Khuyến nghị
-
Đối với doanh nghiệp: Đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ sản xuất và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để giảm phụ thuộc vào Mỹ và châu Âu.
-
Đối với nhà đầu tư: Theo dõi sát các chính sách thuế quan quốc tế và tiến độ giải ngân các dự án hạ tầng trong nước để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.
