Tổng Quan
Theo tờ Financial Times, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang điều chỉnh chiến lược thương mại, chuyển từ việc theo đuổi các thỏa thuận toàn diện sang các thỏa thuận hẹp hơn, nhanh hơn nhằm tránh việc tái áp dụng các mức thuế quan đối ứng cao.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh hạn chót ngày 9/7/2025, khi giai đoạn tạm hoãn 90 ngày áp thuế đối ứng mà Tổng thống Trump công bố vào ngày 2/4/2025 sắp kết thúc. Các thỏa thuận hẹp hơn được kỳ vọng sẽ giúp một số quốc gia giảm thiểu tác động từ thuế quan, trong khi các cuộc đàm phán về các vấn đề phức tạp hơn vẫn tiếp tục.
Tuy nhiên, các cuộc điều tra an ninh quốc gia theo Mục 232 và rủi ro áp thuế theo ngành đang tạo thêm áp lực cho các đối tác thương mại của Mỹ.
Chiến Lược Thương Mại Mới: Thỏa Thuận Hẹp Hơn, Nhanh Hơn
Trước đây, Nhà Trắng đặt mục tiêu tham vọng đạt được 90 thỏa thuận thương mại trong vòng 90 ngày tạm hoãn thuế quan đối ứng. Tuy nhiên, các quan chức thương mại Mỹ hiện đang tập trung vào các thỏa thuận theo từng giai đoạn với những quốc gia thể hiện thiện chí đàm phán.
Các thỏa thuận này, được gọi là “thỏa thuận về nguyên tắc”, nhằm giải quyết một số tranh chấp thương mại cụ thể trước hạn chót ngày 9/7/2025. Những quốc gia đồng ý với các thỏa thuận hẹp sẽ tránh được mức thuế đối ứng cao, nhưng vẫn phải chịu mức thuế cơ bản 10% trong khi tiếp tục đàm phán các vấn đề phức tạp hơn.
Động thái này đánh dấu sự thay đổi đáng kể so với cam kết ban đầu của chính quyền Trump. Thay vì tìm kiếm các thỏa thuận toàn diện, Mỹ giờ đây ưu tiên các giải pháp nhanh chóng, tập trung vào các vấn đề thương mại then chốt để giảm thiểu rủi ro từ thuế quan đối ứng. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán vẫn đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt khi Nhà Trắng cân nhắc áp thuế theo ngành đối với các mặt hàng như đồng, gỗ xẻ, phụ tùng hàng không vũ trụ, dược phẩm, chip bán dẫn và khoáng sản quan trọng, thông qua các cuộc điều tra an ninh quốc gia theo Mục 232.
Thách Thức Trong Đàm Phán Thương Mại
Các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ hiện nay mang tính phức tạp cao, với rủi ro từ thuế quan đối ứng và thuế theo ngành. Một số quốc gia đang nỗ lực giảm các mức thuế hiện hành, chẳng hạn như 25% đối với ô tô và phụ tùng ô tô, hoặc 50% đối với thép và nhôm.
Ví dụ, thỏa thuận thương mại gần đây giữa Mỹ và Anh đã mang lại hạn ngạch thuế thấp hơn cho ô tô Anh, cùng cam kết đàm phán các miễn trừ cho dược phẩm, thép và phụ tùng hàng không vũ trụ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất định về việc liệu các quốc gia khác có đạt được các thỏa thuận tương tự trước hạn chót hay không.
Sự không chắc chắn càng gia tăng khi Tổng thống Trump thể hiện thái độ cứng rắn. Tuần trước, ông tuyên bố chấm dứt đàm phán với Canada, dẫn đến việc nước này hủy bỏ thuế dịch vụ kỹ thuật số mà Mỹ phản đối. Tuyên bố này đã khiến các nhà đàm phán nước ngoài thận trọng hơn, khi họ cố gắng dự đoán các động thái tiếp theo của Mỹ.
Trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Trump cũng cảnh báo sẽ áp mức thuế mới đối với Nhật Bản, bất chấp nhiều tuần đàm phán giữa hai bên, với lý do Nhật Bản không sẵn sàng nhập khẩu gạo từ Mỹ.
Quan Điểm Từ Các Quan Chức Mỹ
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, một nhân vật chủ chốt trong chiến lược thương mại, nhấn mạnh rằng ưu tiên hiện tại là các mức thuế đối ứng, trong khi các mức thuế theo Mục 232 sẽ được xem xét sau do cần thêm thời gian triển khai. Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg TV, ông Bessent cho biết:
“Mục 232 mất nhiều thời gian hơn để thực hiện, vì vậy chúng ta hãy xem điều gì sẽ xảy ra với chúng”.
Ông cũng bày tỏ lạc quan về khả năng đạt được một loạt thỏa thuận trước hạn chót, nhưng nhấn mạnh rằng bất kỳ quyết định gia hạn thời hạn 9/7 sẽ phụ thuộc vào Tổng thống Trump.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cũng xác nhận rằng Tổng thống Trump đang họp với các quan chức thương mại để xác định mức thuế quan cho các quốc gia không thể hiện thiện chí đàm phán. Điều này làm gia tăng áp lực lên các đối tác thương mại, đặc biệt là những quốc gia chưa đạt được tiến triển đáng kể trong đàm phán.
Tác Động Đến Các Đối Tác Thương Mại
Các quốc gia đang đàm phán với Mỹ phải đối mặt với áp lực lớn để đạt được thỏa thuận trước hạn chót. Một số quốc gia, như Nhật Bản và Liên minh châu Âu (EU), đang tìm cách giảm thuế hoặc giành miễn trừ cho các ngành quan trọng như ô tô, dược phẩm và chất bán dẫn.
Nhật Bản, đối mặt với nguy cơ thuế 25% đối với ô tô, đã nhấn mạnh rằng mức thuế này có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế. EU, trong khi đó, sẵn sàng chấp nhận mức thuế cơ bản 10% nhưng đang thúc đẩy các hạn ngạch và miễn trừ cho thép, nhôm và các ngành chiến lược khác.
Các quốc gia Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, cũng đang chịu áp lực lớn. Việt Nam, với mức thuế đối ứng 46%, đang nỗ lực đàm phán để giảm thuế xuống mức thấp hơn, đồng thời tăng nhập khẩu hàng Mỹ để cân bằng cán cân thương mại. Tuy nhiên, các vấn đề mang tính cấu trúc, như phụ thuộc vào linh kiện Trung Quốc trong chuỗi cung ứng, khiến quá trình đàm phán trở nên phức tạp hơn.
Triển Vọng và Rủi Ro
Sự linh hoạt trong cách tiếp cận của chính quyền Trump, như tín hiệu về khả năng gia hạn thời hạn 9/7, mang lại hy vọng cho các đối tác thương mại. Bộ trưởng Bessent và các quan chức khác đã ám chỉ rằng Mỹ có thể kéo dài thời gian đàm phán với các quốc gia thể hiện thiện chí, như được đề cập trong các bài đăng trên X và các nguồn tin tức.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump cũng nhấn mạnh rằng ông không có kế hoạch gia hạn thời hạn cho các quốc gia không đạt được thỏa thuận, làm tăng nguy cơ áp thuế cao hơn sau ngày 9/7.
Các cuộc điều tra theo Mục 232 có thể dẫn đến các mức thuế mới theo ngành, làm gia tăng bất ổn cho các đối tác thương mại. Các ngành như chip bán dẫn, dược phẩm và khoáng sản quan trọng có thể đối mặt với thuế quan bổ sung, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đồng thời, thị trường tài chính toàn cầu đã phản ứng mạnh mẽ trước những diễn biến này, với các chỉ số chứng khoán Mỹ tăng sau thông báo tạm hoãn thuế vào tháng 4, nhưng vẫn biến động trước các tín hiệu không rõ ràng từ Nhà Trắng.
Kết Luận
Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang chuyển hướng sang các thỏa thuận thương mại hẹp hơn, nhanh hơn để đạt được tiến bộ trước hạn chót thuế quan ngày 9/7/2025. Mặc dù chiến lược này mang lại cơ hội cho các quốc gia tránh được mức thuế đối ứng cao, nhưng các cuộc đàm phán vẫn đầy thách thức do sự phức tạp của các vấn đề thương mại và khả năng áp thuế theo ngành.
Với tín hiệu linh hoạt về thời hạn và áp lực từ các cuộc điều tra an ninh quốc gia, các đối tác thương mại của Mỹ, bao gồm Việt Nam, Nhật Bản và EU, đang chạy đua để đạt được thỏa thuận. Kết quả của các cuộc đàm phán này sẽ định hình không chỉ tương lai thương mại toàn cầu mà còn ảnh hưởng đến nền kinh tế và thị trường tài chính trong những tháng tới.
