Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) sửa đổi (Luật số 57/2024/QH15), có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đã mở ra một giai đoạn mới cho các dự án BOT (Xây dựng – Vận hành – Chuyển giao) tại Việt Nam. Với việc tháo gỡ các nút thắt pháp lý và tài chính, đặc biệt là hỗ trợ tài chính từ ngân sách nhà nước cho 11 dự án BOT đang gặp khó khăn, luật mới hứa hẹn mang lại cơ hội phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ cho các doanh nghiệp hạ tầng giao thông. Trong bối cảnh này, ba cổ phiếu được đánh giá hưởng lợi lớn nhất là HHV (Đèo Cả), CTI (Cường Thuận Idico) và C4G (CIENCO4). Bài viết dưới đây sẽ phân tích các vấn đề của các dự án BOT, giải pháp từ luật mới và tiềm năng đầu tư của ba cổ phiếu này.
Vấn đề của các dự án BOT: Nút thắt tài chính
Mô hình BOT từng là giải pháp hiệu quả để huy động vốn tư nhân cho phát triển hạ tầng giao thông mà không phụ thuộc vào ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, nhiều dự án BOT hiện đang đối mặt với tình trạng vỡ phương án tài chính (PATC) do các nguyên nhân chính sau:
-
Dòng tiền thu phí thấp hơn dự kiến:
-
Một số trạm thu phí bị phản đối hoặc phải dừng hoạt động, như trạm Bỉm Sơn, Bắc Thăng Long, hay La Sơn – Túy Loan.
-
Người dân chọn các tuyến đường miễn phí thay vì sử dụng đường BOT, do các tuyến này chưa mang lại lợi thế rõ rệt về thời gian hoặc chi phí.
-
Nhà nước đầu tư các tuyến đường song song không thu phí, như BOT Cầu Thái Hà, làm giảm lưu lượng xe qua các trạm BOT.
-
-
Khó khăn trong các giải pháp truyền thống:
-
Các biện pháp như tăng phí, kéo dài thời gian thu phí, hay phân luồng giao thông đều vấp phải phản ứng xã hội hoặc không khả thi về mặt thực tế, khiến doanh nghiệp không thể cải thiện dòng tiền.
-
Những vấn đề này đã đẩy nhiều doanh nghiệp BOT vào tình trạng căng thẳng tài chính, với áp lực nợ vay lớn và khó khăn trong việc huy động vốn cho các dự án mới.
Giải pháp từ Luật PPP sửa đổi: Thay đổi mang tính đột phá
Luật PPP sửa đổi, được Quốc hội thông qua trong kỳ họp thứ 8, mang đến các giải pháp đột phá để tháo gỡ khó khăn cho các dự án BOT, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi và phát triển:
-
Hỗ trợ tài chính từ ngân sách nhà nước trong giai đoạn vận hành:
-
Trước đây, hỗ trợ ngân sách chủ yếu tập trung vào giai đoạn xây dựng. Luật mới cho phép nhà nước hỗ trợ tài chính ngay cả khi dự án BOT đã đi vào hoạt động nhưng không đạt doanh thu như kỳ vọng. Điều này giúp doanh nghiệp cải thiện dòng tiền và giảm áp lực trả nợ.
-
-
Tăng tỷ lệ vốn nhà nước lên tối đa 70%:
-
Tỷ lệ vốn nhà nước tham gia vào các dự án PPP được nâng từ 50% lên 70% tổng mức đầu tư. Điều này giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho khu vực tư nhân, đặc biệt trong các giai đoạn đền bù, giải phóng mặt bằng và triển khai dự án.
-
-
Bồi thường khi hợp đồng BOT chấm dứt sớm:
-
Luật mới quy định cơ chế bồi thường minh bạch nếu hợp đồng BOT bị chấm dứt trước thời hạn, tăng tính an toàn và hấp dẫn cho các nhà đầu tư.
-
-
Đề xuất mua lại 11 dự án BOT gặp khó khăn:
-
Chính phủ đề xuất sử dụng ngân sách để mua lại các dự án BOT đang gặp vấn đề về tài chính, như giảm lưu lượng xe, không thu phí được, hoặc chưa thông tuyến. Điều này giúp doanh nghiệp thu hồi vốn, tái cơ cấu tài chính và tập trung nguồn lực cho các dự án mới.
-
Những thay đổi này không chỉ giải quyết các vấn đề hiện tại mà còn tạo hành lang pháp lý thông thoáng, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào các dự án PPP quy mô lớn trong tương lai.
3 cổ phiếu hưởng lợi lớn nhất từ Luật PPP sửa đổi
Trong bối cảnh luật mới được triển khai, các doanh nghiệp BOT niêm yết sở hữu các dự án gặp khó khăn nhưng có pháp lý rõ ràng sẽ là nhóm hưởng lợi trực tiếp. Dưới đây là ba cổ phiếu được đánh giá có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ nhất:
1. HHV (Công ty Cổ phần Đầu tư Hạ tầng Giao thông Đèo Cả)
Tiềm năng hưởng lợi:
-
Cải thiện tài chính dự án hiện tại: HHV là chủ đầu tư dự án cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn, một trong những dự án BOT gặp khó khăn về dòng tiền do lưu lượng xe thấp hơn dự kiến. Nếu nhận được hỗ trợ tài chính từ ngân sách nhà nước, hiệu quả tài chính của dự án này sẽ được cải thiện đáng kể, giúp HHV giảm áp lực nợ vay và tăng biên lợi nhuận.
-
Triển khai các dự án mới: Luật PPP sửa đổi nâng tỷ lệ vốn nhà nước lên 70%, như đã áp dụng cho dự án Đồng Đăng – Trà Lĩnh (với tỷ lệ vốn ngân sách 68,8%) do liên danh HHV đầu tư. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để HHV triển khai các dự án đấu nối khác, như cao tốc Hữu Nghị – Chi Lăng, và tăng tính khả thi của phương án tài chính cho các dự án PPP mới.
-
Tăng trưởng lưu lượng xe: Các trạm BOT do HHV quản lý, như Trung Lương – Mỹ Thuận, đã ghi nhận lưu lượng xe tăng 12% sau khi kết nối với tuyến Mỹ Thuận – Cần Thơ, cho thấy tiềm năng cải thiện doanh thu thu phí.
-
Triển vọng dài hạn: HHV đang định hướng đầu tư vào các dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, với tổng vốn đầu tư dự kiến 67 tỷ USD. Với kinh nghiệm thi công các dự án hạ tầng phức tạp như hầm Đèo Cả, Hải Vân 2, HHV có lợi thế lớn trong việc trúng thầu các dự án trọng điểm trong giai đoạn 2026–2030.
Định giá: Theo Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCBS), giá trị hợp lý của cổ phiếu HHV là 15.537 VND, cho thấy dư địa tăng trưởng hấp dẫn so với mức giá hiện tại.
—
2. CTI (Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Cường Thuận Idico)
Tiềm năng hưởng lợi:
-
Mua lại dự án BOT QL91: Dự án BOT Quốc lộ 91 (Cần Thơ) của CTI đang gặp khó khăn về dòng tiền do lưu lượng xe thấp và phản đối từ người dân. Nếu nhà nước mua lại dự án này, CTI có thể thu hồi một phần lớn vốn đầu tư, giúp:
-
Tái cơ cấu tài chính: Thanh toán nợ vay, giảm áp lực chi phí tài chính.
-
Hoàn nhập khoản lỗ: Một số khoản lỗ liên quan đến dự án đã ghi nhận trước đó có thể được hoàn nhập, cải thiện đáng kể bức tranh tài chính.
-
-
Tập trung vào các dự án trọng điểm: Với dòng tiền được khơi thông, CTI có thể tập trung nguồn lực vào các dự án chiến lược như khu dân cư Phước Tân và mỏ đá Thiện Tân 10, vốn có tiềm năng mang lại doanh thu và lợi nhuận cao.
-
Lợi thế từ đầu tư công: CTI có kinh nghiệm trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng giao thông và khai thác vật liệu xây dựng, giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các dự án đầu tư công lớn, như cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2.
Định giá: VCBS đánh giá giá trị hợp lý của cổ phiếu CTI là 25.183 VND, phản ánh triển vọng tích cực từ các chính sách hỗ trợ và chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
3. C4G (Công ty Cổ phần Tập đoàn Cienco4)
Tiềm năng hưởng lợi:
-
Mua lại dự án BOT Thái Nguyên – Chợ Mới: Dự án BOT Thái Nguyên – Chợ Mới của C4G, do công ty liên kết quản lý, đang đối mặt với khó khăn tài chính do lưu lượng xe thấp. Nếu được nhà nước mua lại, C4G có thể thu hồi phần lớn khoản đầu tư, tạo nguồn lực tài chính để triển khai các gói thầu thi công và dự án bất động sản tại Nghệ An.
-
Dòng tiền ổn định từ dự án hiện tại: Dự án BOT QL1A đoạn tránh Vinh – Nam Bến Thủy vẫn mang lại dòng tiền tích cực, đóng góp ổn định vào doanh thu của C4G.
-
Backlog vững chắc: Theo báo cáo tháng 3/2025 của MBS, giá trị backlog của C4G đạt 7.200 tỷ đồng, đảm bảo nguồn công việc và doanh thu trong giai đoạn tới. Các dự án trọng điểm như cao tốc Hậu Giang – Cà Mau và Vành đai 3 TP.HCM cũng mở ra cơ hội tăng trưởng cho C4G.
-
Lợi thế trong đấu thầu: Với hơn 60 năm kinh nghiệm trong thi công hạ tầng giao thông, C4G có vị thế mạnh để trúng các gói thầu lớn trong bối cảnh đầu tư công được đẩy mạnh.
Định giá: VCBS đánh giá giá trị hợp lý của cổ phiếu C4G là 9.205 VND, cho thấy tiềm năng tăng giá trong dài hạn.
Kết luận: Cơ hội đầu tư theo chính sách
Luật PPP sửa đổi là một bước ngoặt quan trọng, không chỉ tháo gỡ khó khăn cho các dự án BOT mà còn tạo động lực tăng trưởng cho các doanh nghiệp hạ tầng giao thông. HHV, CTI và C4G là ba cổ phiếu được đánh giá hưởng lợi lớn nhất nhờ các yếu tố sau:
-
Hỗ trợ tài chính từ ngân sách: Giúp cải thiện dòng tiền và giảm áp lực nợ vay.
-
Tăng tính khả thi cho các dự án mới: Tỷ lệ vốn nhà nước lên đến 70% tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án PPP quy mô lớn.
-
Triển vọng từ đầu tư công: Các dự án cao tốc, sân bay, và đường sắt tốc độ cao mang lại cơ hội tăng trưởng dài hạn.
Với những doanh nghiệp sở hữu hạ tầng giá trị và năng lực thi công mạnh mẽ, đây là cơ hội đầu tư theo dòng tiền nhà nước – một chiến lược thường ít rủi ro và có khả năng mang lại tăng trưởng đột biến. Nhà đầu tư nên theo dõi sát sao các mã HHV, CTI và C4G, đồng thời cân nhắc các yếu tố như tiến độ giải ngân vốn, khả năng trúng thầu, và tình hình tài chính của từng doanh nghiệp để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.
