Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang, đặc biệt sau cuộc tấn công của Israel vào Iran, giá dầu, vàng và cước vận tải biển tăng vọt, phản ánh tâm lý lo ngại về gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam, với môi trường chính trị ổn định, có thể trở thành điểm đến an toàn cho dòng vốn đầu tư quốc tế, dù chịu tác động gián tiếp từ biến động giá năng lượng và nguyên vật liệu. Cơ hội tích lũy cổ phiếu blue-chip định giá hấp dẫn cũng mở ra trong ngắn hạn.
Căng Thẳng Trung Đông Đẩy Giá Dầu, Vàng Và Cước Vận Tải Tăng Mạnh
Cuộc tấn công phủ đầu của Israel vào Iran đã làm dấy lên lo ngại về gián đoạn nguồn cung dầu mỏ toàn cầu, đặc biệt tại eo biển Hormuz – tuyến đường vận chuyển khoảng 20% lưu lượng dầu thế giới. Giá dầu thô WTI tăng 10% trong một phiên, đạt mức 75 USD/thùng, cao nhất kể từ tháng 1/2025. Đồng thời, giá vàng vượt mốc 3.420 USD/ounce, tăng hơn 1%, tiệm cận đỉnh lịch sử, khi nhà đầu tư chuyển hướng sang tài sản trú ẩn an toàn trước bất ổn địa chính trị và rủi ro kinh tế toàn cầu.
Chỉ số cước vận tải biển BADI cũng ghi nhận mức tăng mạnh, đạt 1.904 điểm, cao nhất từ đầu năm 2025, phản ánh áp lực chi phí logistics gia tăng do lo ngại về an ninh hàng hải. Sự thiếu chắc chắn trong chính sách thương mại của Mỹ, cùng với xung đột Trung Đông, càng thúc đẩy nhu cầu nắm giữ vàng và các tài sản an toàn khác.
Tác Động Gián Tiếp Đến Chuỗi Cung Ứng Toàn Cầu
Theo đánh giá của Công ty Chứng khoán Agriseco, xung đột Iran–Israel có thể gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu do vai trò quan trọng của cả hai quốc gia trong nhiều ngành sản xuất và xuất khẩu. Iran là nhà cung cấp lớn về dầu mỏ, phân bón, hóa chất và kim loại công nghiệp. Một cuộc chiến kéo dài có thể cản trở xuất khẩu qua eo biển Hormuz, khiến giá dầu tăng đột biến, kéo theo chi phí vận tải biển, nhiên liệu nội địa, và chi phí sản xuất, xuất khẩu trên toàn cầu.
Israel, trong khi đó, là trung tâm sản xuất chip bán dẫn, với các nhà máy của Intel, Nvidia và Medtronic. Xung đột có thể làm gián đoạn hoạt động sản xuất và nghiên cứu phát triển (R&D) tại đây, do thiếu an toàn, thiếu nhân lực và đứt gãy logistics, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
Việt Nam: Ảnh Hưởng Gián Tiếp, Không Đáng Kể?
Mặc dù xung đột Iran–Israel gây biến động mạnh trên thị trường toàn cầu, Việt Nam được đánh giá không chịu tác động trực tiếp đáng kể. Kim ngạch xuất khẩu sang Iran và Israel chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng xuất khẩu của Việt Nam, và hai quốc gia này cũng không phải nguồn nhập khẩu chính về nhiên liệu, linh kiện hay hàng hóa thiết yếu. Do đó, dòng chảy thương mại trực tiếp của Việt Nam ít bị ảnh hưởng.
Tuy nhiên, Việt Nam có thể chịu tác động gián tiếp thông qua biến động giá dầu, cước vận tải và giá nguyên vật liệu đầu vào. Giá dầu tăng đẩy chi phí sản xuất và logistics lên cao, ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của các ngành xuất khẩu, vận tải, hóa chất, phân bón và thép. Tâm lý thận trọng của nhà đầu tư cũng có thể khiến dòng tiền rút khỏi các tài sản rủi ro như cổ phiếu, chuyển sang vàng hoặc các tài sản an toàn khác.
Dòng Vốn Toàn Cầu Tìm Đến Việt Nam Như Một Nơi Trú Ẩn?
Agriseco nhận định rằng, trong bối cảnh bất ổn địa chính trị gia tăng, Việt Nam có tiềm năng trở thành điểm đến an toàn cho dòng vốn đầu tư quốc tế nhờ môi trường chính trị ổn định và vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Các nhà đầu tư quốc tế, mong muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi các khu vực rủi ro cao như Trung Đông, có thể ưu tiên Việt Nam như một điểm đến thay thế.
Tuy nhiên, dòng vốn đầu tư toàn cầu dự kiến sẽ biến động mạnh do tâm lý e ngại rủi ro. Các thị trường tài chính tại hoặc gần khu vực xung đột, như Trung Đông, có thể chứng kiến dòng vốn rút ra. Nếu xung đột leo thang, gây gián đoạn chuỗi cung ứng và đẩy giá năng lượng tăng, lạm phát toàn cầu có thể gia tăng, khiến các ngân hàng trung ương lớn như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) trì hoãn kế hoạch hạ lãi suất. Điều này có thể tạo áp lực gián tiếp lên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Dữ liệu lịch sử cho thấy, các sự kiện địa chính trị thường chỉ gây tác động ngắn hạn đến thị trường chứng khoán. Cả chỉ số Dow Jones và VN-Index thường phục hồi sau 10–20 phiên nếu xung đột không dẫn đến thiệt hại kinh tế quy mô lớn. Agriseco nhấn mạnh:
“Sự sụt giảm ban đầu do tâm lý thị trường có thể là cơ hội để nhà đầu tư trung và dài hạn tích lũy các cổ phiếu blue-chip có nền tảng cơ bản tốt và triển vọng tăng trưởng trong năm 2025.”
Cơ Hội Cho Ngành Dầu Khí Và Vận Tải Biển
Trong bối cảnh giá dầu và cước vận tải biển tăng mạnh, các doanh nghiệp trong ngành dầu khí và vận tải biển của Việt Nam có thể hưởng lợi. Giá dầu cao cải thiện biên lợi nhuận cho các công ty khai thác và phân phối dầu khí, trong khi cước vận tải tăng mang lại doanh thu lớn hơn cho các doanh nghiệp vận tải biển. Tuy nhiên, các ngành tiêu thụ nhiều năng lượng như hóa chất, phân bón và thép cần thận trọng do chi phí đầu vào tăng.
Agriseco khuyến nghị nhà đầu tư tận dụng các nhịp điều chỉnh của thị trường để tích lũy cổ phiếu blue-chip có định giá hấp dẫn, đặc biệt trong các ngành hưởng lợi từ xu hướng giá năng lượng hoặc có nền tảng tài chính vững mạnh. Các cổ phiếu thuộc ngành dầu khí, vận tải biển, và một số doanh nghiệp xuất khẩu có thể là tâm điểm chú ý trong thời gian tới.
Kết Luận
Bất ổn địa chính trị tại Trung Đông, cùng với biến động giá dầu, vàng và cước vận tải, đang tạo ra những thách thức và cơ hội cho thị trường tài chính toàn cầu. Việt Nam, với môi trường chính trị ổn định và vai trò ngày càng lớn trong chuỗi cung ứng, có tiềm năng thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế như một nơi trú ẩn an toàn. Dù chịu tác động gián tiếp từ chi phí năng lượng và nguyên vật liệu tăng, thị trường chứng khoán Việt Nam được kỳ vọng sẽ sớm phục hồi sau các nhịp điều chỉnh ngắn hạn, mở ra cơ hội tích lũy cổ phiếu chất lượng cho nhà đầu tư trung và dài hạn.
