Ngày 13/6/2025, thị trường dầu mỏ toàn cầu chứng kiến cú sốc giá mạnh mẽ sau khi Israel phát động các cuộc không kích nhắm vào các mục tiêu chiến lược tại Iran, làm gia tăng lo ngại về gián đoạn nguồn cung dầu từ Trung Đông. Giá dầu thô WTI của Mỹ tăng 8,26 USD, tương đương 12,36%, đạt 76,30 USD/thùng, trong khi dầu thô Brent cũng tăng 8,57 USD, tương đương 12,36%, lên mức 77,93 USD/thùng. Diễn biến này không chỉ phản ánh căng thẳng địa chính trị leo thang mà còn đặt ra nhiều rủi ro cho thị trường năng lượng toàn cầu.
Israel Tấn Công Iran: Mục Tiêu Chiến Lược và Tuyên Bố Cứng Rắn
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu xác nhận các cuộc không kích nhắm vào cơ sở làm giàu uranium chính tại Natanz và các chuyên gia liên quan đến chương trình vũ khí hạt nhân của Iran, cùng với các cơ sở sản xuất tên lửa đạn đạo. Ông tuyên bố:
“Chúng tôi đã tấn công vào đầu não của chương trình vũ khí hạt nhân và trái tim của chương trình tên lửa đạn đạo Iran. Chiến dịch này sẽ tiếp tục trong thời gian cần thiết để loại bỏ mối đe dọa này.”
Cuộc tấn công được Israel mô tả là hành động “phủ đầu” nhằm ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo. Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp đặc biệt, chuẩn bị cho khả năng Iran trả đũa bằng tên lửa và máy bay không người lái. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nhấn mạnh rằng Washington không tham gia và không hỗ trợ các cuộc tấn công này, khẳng định:
“Israel đã hành động đơn phương chống Iran. Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là bảo vệ các lực lượng Mỹ trong khu vực.”
Tác Động Đến Thị Trường Dầu Mỏ
Các chuyên gia nhận định rằng cuộc tấn công của Israel đã đánh thức nỗi lo về rủi ro địa chính trị, vốn bị thị trường dầu mỏ xem nhẹ trong thời gian qua. Andy Lipow, Chủ tịch Lipow Oil Associates, cảnh báo với CNBC rằng bất kỳ hành động trả đũa nào từ Iran, đặc biệt nếu nhắm vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Israel hoặc các đồng minh trong khu vực, có thể gây gián đoạn nguồn cung nghiêm trọng. Ông nhấn mạnh:
“Iran hiểu rằng việc làm gián đoạn nguồn cung dầu Trung Đông, đẩy giá xăng và dầu diesel tăng cao, sẽ gây tổn hại chính trị cho Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đang tập trung vào việc giữ giá năng lượng thấp.”
Saul Kavonic, Trưởng bộ phận nghiên cứu năng lượng tại MST Marquee, gọi đây là “hồi chuông cảnh tỉnh” cho thị trường. Ông lưu ý rằng các rủi ro địa chính trị giờ đây là “hữu hình và cấp bách”, và bất kỳ hành động trả đũa nào từ Iran đều có thể khiến tình hình leo thang mất kiểm soát, đẩy giá dầu vượt ngưỡng 100 USD/thùng nếu Eo biển Hormuz – tuyến đường vận chuyển 20% dầu mỏ toàn cầu – bị phong tỏa.
Diễn Biến Giá Dầu
-
Dầu thô WTI: Tăng 12,36% lên 76,30 USD/thùng, mức cao nhất trong nhiều tuần, phản ánh lo ngại về gián đoạn nguồn cung.
-
Dầu thô Brent: Tăng 12,36% lên 77,93 USD/thùng, được hỗ trợ bởi tâm lý bất ổn và phí bảo hiểm rủi ro địa chính trị.
Mặc dù OPEC+ có công suất dự phòng khoảng 5 triệu thùng/ngày, đủ để bù đắp gián đoạn ngắn hạn, các chuyên gia như Carole Nakhle từ Crystol Energy cảnh báo rằng nguồn cung dự phòng này có thể cạn kiệt nhanh chóng nếu xung đột lan rộng, đặc biệt khi Iran sản xuất khoảng 4 triệu thùng/ngày, chiếm 3,3% nguồn cung toàn cầu.
Rủi Ro Địa Chính Trị và Hệ Lụy Kinh Tế
Cuộc tấn công của Israel diễn ra trong bối cảnh căng thẳng Trung Đông đã leo thang từ cuối năm 2024, với các vụ đụng độ liên quan đến Iran, Hezbollah, và Hamas. Iran từng phóng gần 200 tên lửa đạn đạo vào Israel vào ngày 1/10/2024 để đáp trả các vụ ám sát lãnh đạo Hezbollah và Hamas. Việc Israel nhắm vào cơ sở Natanz và chương trình tên lửa đạn đạo của Iran đánh dấu bước leo thang mới, làm tăng nguy cơ xung đột toàn diện.
Nếu Iran trả đũa bằng cách tấn công cơ sở hạ tầng dầu mỏ hoặc phong tỏa Eo biển Hormuz, giá dầu có thể tăng vọt lên 100-150 USD/thùng, như dự báo của Goldman Sachs và Citigroup trong các kịch bản xấu nhất.
Điều này không chỉ đẩy giá xăng và dầu diesel tăng cao, ảnh hưởng đến người tiêu dùng Mỹ ngay trước thềm các sự kiện chính trị quan trọng, mà còn gây áp lực lạm phát toàn cầu, đặc biệt tại các nước châu Á phụ thuộc vào dầu Trung Đông như Trung Quốc và Ấn Độ.
Tác Động Đến Chính Trị và Kinh Tế Toàn Cầu
Tổng thống Donald Trump, với cam kết giữ giá năng lượng thấp, đối mặt với thách thức lớn nếu giá dầu tiếp tục tăng. Các chuyên gia nhận định rằng Iran có thể tận dụng đòn bẩy kinh tế bằng cách làm gián đoạn nguồn cung dầu để gây áp lực lên Mỹ và các đồng minh.
Trong khi đó, chính sách “khoan dầu” của Trump, bao gồm tăng xuất khẩu LNG và rút khỏi Hiệp định Paris, có thể khuyến khích các nước khác như Nhật Bản và Đông Nam Á tăng nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch từ Mỹ, làm chậm quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu.
Tại Việt Nam, giá xăng dầu nội địa cũng chịu ảnh hưởng từ biến động giá thế giới. Với mức tăng 12,36% của WTI và Brent, giá xăng E5 RON92 và RON95-III có thể điều chỉnh tăng trong kỳ điều hành tới, gây áp lực lên chi phí vận tải và sản xuất.
Triển Vọng và Khuyến Nghị
Triển Vọng Thị Trường
-
Ngắn hạn: Giá dầu có thể duy trì ở mức cao do tâm lý lo ngại về trả đũa từ Iran. Nếu xung đột leo thang, giá dầu Brent có thể chạm 80-85 USD/thùng, theo dự báo của Goldman Sachs.
-
Dài hạn: Nguồn cung dự phòng của OPEC+ và sản lượng dầu đá phiến Mỹ có thể giảm bớt tác động, nhưng rủi ro phong tỏa Eo biển Hormuz vẫn là mối đe dọa lớn.
Khuyến Nghị Cho Nhà Đầu Tư
-
Theo dõi sát diễn biến địa chính trị: Các thông báo từ Israel, Iran, và Mỹ sẽ ảnh hưởng mạnh đến giá dầu trong ngắn hạn.
-
Ưu tiên cổ phiếu năng lượng: Các doanh nghiệp như DPM, hưởng lợi từ giá dầu tăng, có thể là lựa chọn đầu tư hấp dẫn.
-
Quản lý rủi ro: Nhà đầu tư nên duy trì tỷ trọng danh mục an toàn, đề phòng kịch bản giá dầu biến động mạnh nếu xung đột lan rộng.
Kết Luận
Cuộc tấn công của Israel vào Iran đã đẩy giá dầu tăng vọt hơn 12%, đánh dấu bước leo thang nghiêm trọng trong căng thẳng Trung Đông. Với nguy cơ trả đũa từ Iran và khả năng gián đoạn nguồn cung qua Eo biển Hormuz, thị trường dầu mỏ đối mặt với rủi ro chưa từng có trong năm 2025. Nhà đầu tư cần thận trọng, theo dõi sát các diễn biến địa chính trị, đồng thời cân nhắc cơ hội trong các cổ phiếu năng lượng và các ngành ít chịu ảnh hưởng từ thuế quan Mỹ, như ngân hàng và bán lẻ, để tối ưu hóa danh mục đầu tư.
