Bối Cảnh Đàm Phán Thuế Quan Mỹ – Việt Nam
Theo Reuters, Hoa Kỳ đã gửi tới Việt Nam một danh sách các yêu cầu chi tiết trong khuôn khổ đàm phán thuế quan, với mục tiêu giảm mức thuế đối ứng lên tới 46% áp dụng cho hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang thị trường Mỹ. Động thái này nằm trong chiến lược thương mại quyết liệt của chính quyền Tổng thống Donald Trump, yêu cầu các đối tác thương mại đưa ra đề xuất tốt nhất trước ngày 4/6/2025, nhằm đạt được thỏa thuận trước thời hạn hoãn thuế quan 90 ngày, kết thúc vào ngày 8/7/2025.
Danh sách yêu cầu được gửi đến Hà Nội vào cuối tháng 5/2025, ngay sau vòng đàm phán thứ hai giữa hai nước, theo bốn nguồn tin có liên quan trực tiếp đến quá trình thương lượng. Một nguồn tin đã tiếp cận tài liệu cho biết danh sách này nằm trong một “phụ lục” kèm theo dự thảo văn bản khung do phía Mỹ soạn thảo. Tuy nhiên, các nguồn tin từ chối tiết lộ danh tính do tính chất nhạy cảm và chưa công khai của các cuộc đàm phán.
Nội Dung Yêu Cầu Của Mỹ
Trọng tâm của danh sách yêu cầu là việc Mỹ thúc đẩy Việt Nam giảm sự phụ thuộc vào nguyên vật liệu và linh kiện công nghiệp nhập khẩu từ Trung Quốc. Cụ thể, Mỹ yêu cầu các nhà máy đặt tại Việt Nam kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động sản xuất và chuỗi cung ứng, nhằm hạn chế sử dụng các nguồn nguyên liệu có xuất xứ từ Trung Quốc. Tuy nhiên, tài liệu không nêu rõ liệu các yêu cầu này có đi kèm với các chỉ tiêu định lượng cụ thể hay không.
Động thái này được xem là một phần trong chiến lược của Mỹ nhằm tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu, giảm ảnh hưởng của Trung Quốc trong các ngành công nghiệp trọng điểm. Ngoài ra, Mỹ cũng yêu cầu Việt Nam cam kết giảm thuế nhập khẩu đối với hàng công nghiệp và nông sản, đồng thời loại bỏ các rào cản phi thuế quan trong các lĩnh vực như thương mại kỹ thuật số và an ninh kinh tế, như đã nêu trong dự thảo từ Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR).
Phản Ứng Và Tình Hình Hiện Tại
Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) từ chối bình luận về vấn đề này ngoài giờ hành chính. Trong khi đó, Bộ Công Thương Việt Nam cũng chưa đưa ra phản hồi chính thức về thông tin mà Reuters công bố. Điều này làm tăng tính bất định xung quanh tiến trình đàm phán, khi thời hạn 4/6 đang đến gần.
Ngoài Việt Nam, Mỹ hiện đang đàm phán với một số đối tác thương mại lớn khác, bao gồm Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản và Ấn Độ. Các cuộc đàm phán này tập trung vào việc đạt được các thỏa thuận thương mại có lợi cho Mỹ, trong bối cảnh đồng USD suy yếu xuống mức thấp nhất trong 3 năm do lo ngại về nợ công và các chỉ số kinh tế không khả quan.
Tác Động Tiềm Tàng Đối Với Việt Nam
Yêu cầu của Mỹ đặt ra thách thức lớn cho Việt Nam, quốc gia vốn phụ thuộc đáng kể vào nguyên liệu và linh kiện từ Trung Quốc để duy trì hoạt động sản xuất và xuất khẩu. Việc thay đổi chuỗi cung ứng để đáp ứng yêu cầu của Mỹ có thể đòi hỏi thời gian và chi phí đáng kể, đồng thời tác động đến các ngành công nghiệp chủ chốt như điện tử, dệt may và chế biến.
Mức thuế đối ứng 46% mà Mỹ đe dọa áp dụng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ, vốn là một trong những thị trường lớn nhất của Việt Nam. Theo số liệu gần đây, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Mỹ chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng kim ngạch xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng như điện tử, dệt may và giày dép.
Phản Ứng Thị Trường Và Triển Vọng
Thông tin về yêu cầu của Mỹ đã tạo ra một số biến động trong tâm lý nhà đầu tư tại Việt Nam. Thị trường chứng khoán Việt Nam, dù đang duy trì đà tăng với VN-Index đạt 1,347.25 điểm vào ngày 3/6, vẫn chịu áp lực từ biến động tỷ giá và những bất ổn liên quan đến đàm phán thương mại. Tuy nhiên, sự trở lại của dòng tiền ngoại với giá trị mua ròng 908 tỷ đồng trong phiên gần nhất cho thấy nhà đầu tư vẫn lạc quan về triển vọng dài hạn.
Các chuyên gia nhận định rằng Việt Nam cần hành động nhanh chóng để đáp ứng một phần yêu cầu của Mỹ, đồng thời tìm kiếm các nguồn cung ứng thay thế để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Một số ý kiến đề xuất Việt Nam nên tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) khác, như CPTPP hay RCEP, để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và giảm rủi ro từ các biện pháp thuế quan.
Kết Luận
Danh sách yêu cầu từ Mỹ đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quan hệ thương mại Việt – Mỹ, đặt Việt Nam trước bài toán cân bằng giữa việc đáp ứng các yêu cầu của đối tác lớn nhất và bảo vệ lợi ích kinh tế trong nước. Trong bối cảnh thời hạn đàm phán đang đến gần.
