Kể từ ngày 5/5/2025, thị trường chứng khoán Việt Nam đã chính thức vận hành hệ thống công nghệ thông tin mới (KRX), đánh dấu một bước ngoặt trong quá trình hiện đại hóa và nâng cao hiệu quả giao dịch. Hệ thống KRX không chỉ cải tiến công nghệ mà còn thay đổi cơ chế giao dịch, đặc biệt liên quan đến cách hiển thị và ưu tiên khớp lệnh ATO (At-the-Opening) và ATC (At-the-Closing) trong các phiên khớp lệnh định kỳ. Bài viết này phân tích nguyên nhân, cơ chế mới, và tác động của những thay đổi này, nhằm hỗ trợ nhà đầu tư thích nghi với hệ thống KRX.
Nguyên Nhân Thay Đổi
Sự thay đổi trong cách hiển thị và ưu tiên khớp lệnh ATO/ATC bắt nguồn từ việc triển khai hệ thống KRX, được phát triển dựa trên thỏa thuận hợp tác giữa Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (KRX) từ năm 2012. Hệ thống này thay thế nền tảng công nghệ cũ, tích hợp các chức năng của HOSE, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), và Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) vào một nền tảng thống nhất.
KRX mang đến các cải tiến về kỹ thuật và quy định giao dịch, bao gồm việc tối ưu hóa hiển thị thông tin trên bảng giá điện tử và điều chỉnh cơ chế ưu tiên khớp lệnh, nhằm tăng tính minh bạch, hiệu quả và công bằng cho thị trường.
Cơ Chế Hiển Thị Lệnh ATO/ATC Trên Hệ Thống KRX
Sự Khác Biệt So Với Hệ Thống Cũ
Trong hệ thống giao dịch cũ, lệnh ATO/ATC chỉ được hiển thị dưới dạng ký hiệu “ATO” hoặc “ATC” trên bảng giá mà không kèm theo giá cụ thể. Với hệ thống KRX, lệnh ATO/ATC được hiển thị tương tự lệnh giới hạn (LO), tức là kèm theo một mức giá xác định. Sự thay đổi này giúp nhà đầu tư dễ dàng theo dõi diễn biến thị trường và đưa ra quyết định giao dịch chính xác hơn.
Quy Tắc Xác Định Giá Hiển Thị
Theo hướng dẫn từ HOSE, giá hiển thị của lệnh ATO/ATC trên hệ thống KRX được xác định dựa trên các trường hợp cụ thể trong sổ lệnh, như sau:
-
Trường hợp chỉ còn dư mua hoặc dư bán của lệnh ATO/ATC:
-
Giá hiển thị là giá khớp dự kiến.
-
Nếu chưa có giá khớp dự kiến, giá hiển thị sẽ là giá khớp lệnh gần nhất hoặc giá tham chiếu (nếu chưa có giá khớp gần nhất).
-
-
Trường hợp còn dư mua của lệnh giới hạn:
-
Giá hiển thị của lệnh ATO/ATC mua là giá dư mua cao nhất cộng thêm 01 đơn vị yết giá.
-
Nếu mức giá này vượt quá giá trần, giá hiển thị sẽ là giá trần.
-
-
Trường hợp còn dư bán của lệnh giới hạn:
-
Giá hiển thị của lệnh ATO/ATC bán là giá dư bán thấp nhất trừ đi 01 đơn vị yết giá.
-
Nếu mức giá này thấp hơn giá sàn, giá hiển thị sẽ là giá sàn.
-
Những quy tắc trên đảm bảo thông tin hiển thị minh bạch và phản ánh chính xác tình hình sổ lệnh, giúp nhà đầu tư nắm bắt tốt hơn diễn biến giao dịch.
Thay Đổi Trong Cơ Chế Ưu Tiên Khớp Lệnh
So Sánh Cơ Chế Cũ và Mới
Trong hệ thống cũ, lệnh ATO/ATC được ưu tiên khớp tuyệt đối, kể cả so với lệnh giới hạn mua giá trần hoặc bán giá sàn. Tuy nhiên, trên hệ thống KRX, cơ chế ưu tiên khớp lệnh đã thay đổi đáng kể:
-
Lệnh ATO/ATC không còn được ưu tiên trước các lệnh giới hạn (LO) mua giá trần hoặc bán giá sàn đã nhập vào hệ thống trước đó.
-
Thứ tự ưu tiên khớp lệnh được xác định dựa trên thời gian nhập lệnh, thay vì loại lệnh. Ví dụ, một lệnh LO mua giá trần nhập trước sẽ được ưu tiên khớp trước lệnh ATO mua.
Tác Động Đến Chiến Lược Giao Dịch
Sự thay đổi này yêu cầu nhà đầu tư điều chỉnh chiến lược, đặc biệt trong các phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa và đóng cửa. Thay vì dựa vào ưu tiên loại lệnh, nhà đầu tư cần chú trọng đến thời điểm đặt lệnh để đảm bảo vị trí ưu tiên trong sổ lệnh. Điều này đòi hỏi sự linh hoạt và tính toán kỹ lưỡng hơn trong việc quản lý thời gian giao dịch.
Kết Luận và Khuyến Nghị
Việc triển khai hệ thống KRX từ ngày 5/5/2025 đã mang đến những thay đổi quan trọng trong cách hiển thị và ưu tiên khớp lệnh ATO/ATC, góp phần nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và công bằng của thị trường chứng khoán Việt Nam. Mặc dù có thể gây ra một số khó khăn ban đầu, những cải tiến này mang lại lợi ích dài hạn cho nhà đầu tư thông qua việc cung cấp thông tin giao dịch chi tiết và cơ chế khớp lệnh công bằng hơn.
Nhà đầu tư cần làm quen với các quy tắc mới, tận dụng tài liệu hướng dẫn từ HOSE, và điều chỉnh chiến lược giao dịch để tối ưu hóa hiệu quả trong môi trường giao dịch hiện đại. Việc nắm bắt thời điểm đặt lệnh và theo dõi bảng giá điện tử sẽ trở thành yếu tố then chốt giúp nhà đầu tư thích nghi và thành công trên hệ thống KRX.
