Bối cảnh và mục tiêu chính sách
Sau khi tái đắc cử, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhanh chóng triển khai một loạt chính sách thuế quan nhằm bảo vệ nền kinh tế Mỹ trước sự cạnh tranh từ bên ngoài. Các biện pháp này hướng đến nhiều mục tiêu: giảm thâm hụt thương mại, thúc đẩy sản xuất nội địa, bảo vệ việc làm trong nước và thậm chí là ngăn chặn dòng người nhập cư trái phép cũng như việc buôn lậu các chất cấm qua biên giới.
Dưới đây là tổng hợp những chính sách thuế quan quan trọng được thực thi hoặc dự kiến triển khai trong nhiệm kỳ này.
Thuế quan thép và nhôm
Từ ngày 12/3, Mỹ áp thuế 25% lên toàn bộ thép và nhôm nhập khẩu. Quyết định này vấp phải sự trả đũa mạnh mẽ từ các đối tác thương mại lớn:
- Liên minh châu Âu (EU): Áp thuế 50% lên rượu whiskey, xe mô tô, thuyền máy của Mỹ từ ngày 1/4 và tiếp tục mở rộng danh mục thuế quan vào giữa tháng 4.
- Canada: Áp thuế lên 20,6 tỷ USD hàng hóa Mỹ, bao gồm sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp.
- Mỹ phản ứng: Ngày 13/3, ông Trump đe dọa áp thuế 200% lên rượu nhập khẩu từ EU để trả đũa.
Thuế quan đối với Canada và Mexico
Từ ngày 4/3, Mỹ áp thuế 25% lên hàng hóa từ Mexico và Canada, ngoại trừ năng lượng và bồ tạt (chỉ bị áp 10%). Tuy nhiên, chính quyền Trump tạm hoãn thuế quan với ô tô và một số hàng hóa khác đến ngày 2/4 nhằm giữ quan hệ thương mại trong khu vực.
- Phản ứng của Canada: Tạm hoãn thuế quan trả đũa lên 87 tỷ USD hàng hóa Mỹ nhưng vẫn giữ nguyên thuế 21 tỷ USD đối với rau quả, thiết bị gia dụng và rượu.
- Mexico: Dự kiến sẽ trả đũa nhưng chưa công bố kế hoạch cụ thể.
Thuế quan đối với Trung Quốc
Mỹ tiếp tục gia tăng áp lực thương mại lên Trung Quốc với hai lần áp thuế mới:
- Ngày 3/2: Thuế bổ sung 10% đối với hàng Trung Quốc.
- Ngày 3/3: Thuế bổ sung 10% lên nhiều mặt hàng khác.
- Phản ứng của Trung Quốc: Tăng thuế quan đối với năng lượng, nông sản và trừng phạt 15 công ty Mỹ.
Thuế quan đối với EU
Mặc dù đã áp thuế thép và nhôm, ông Trump tiếp tục đe dọa thuế quan 25% lên hàng hóa EU nhưng chưa thực thi. EU đã phản ứng bằng cách tăng thuế lên hàng hóa Mỹ từ tháng 4.
Thuế quan “có đi có lại”
Ông Trump tuyên bố từ ngày 2/4 sẽ áp thuế quan đối với bất kỳ đối tác nào có chính sách thuế hoặc rào cản thương mại bất lợi cho Mỹ, nhắm vào EU, Trung Quốc, Ấn Độ, Mexico và Canada. Việc thực thi dự kiến mất khoảng 6 tháng.
Các biện pháp thuế quan khác
- Ngày 4/3: Kế hoạch áp thuế 25% lên đồng và gỗ nhập khẩu.
- Ngày 18/2: Ông Trump xem xét áp thuế 25% lên ô tô, dược phẩm và chip nhưng chưa có bước đi cụ thể.
Đánh giá và triển vọng
Các chính sách thuế quan của ông Trump có thể giúp bảo vệ một số ngành công nghiệp trong nước nhưng cũng làm gia tăng căng thẳng thương mại, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu và có thể làm tăng chi phí hàng hóa đối với người tiêu dùng Mỹ. Nếu tiếp tục được thực thi, các biện pháp này có thể định hình lại bức tranh thương mại quốc tế trong những năm tới, tạo ra cả cơ hội và thách thức cho nền kinh tế Mỹ.
