1. Bối cảnh ngành thép Việt Nam
Hiện nay, Việt Nam có hai doanh nghiệp lớn sản xuất thép cuộn cán nóng (HRC):
- Hòa Phát (HPG): Công suất khoảng 5,6 triệu tấn/năm từ Khu liên hợp Dung Quất 1, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong nguồn cung nội địa. HPG đang triển khai Dung Quất 2, dự kiến hoàn thành giai đoạn 2025-2026, nâng tổng công suất HRC lên 8,6 triệu tấn/năm.
- Formosa Hà Tĩnh (FHS): Công suất khoảng 5 triệu tấn/năm, chủ yếu cung cấp cho ngành ô tô và cơ khí chế tạo. FHS có kế hoạch mở rộng nhưng chưa công bố lộ trình cụ thể. Tổng nguồn cung HRC nội địa hiện tại đạt khoảng 10,6 triệu tấn/năm.
2. Diễn biến mới về thuế chống bán phá giá
Ngày 21/2/2025, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 460/QĐ-BCT, áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm HRC nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ. Mức thuế đối với Trung Quốc dao động từ 19,38% đến 27,83%. Trong khi đó, hàng hóa từ Ấn Độ được loại khỏi phạm vi áp thuế do tỷ lệ nhập khẩu không đáng kể (dưới 3%). Quyết định có hiệu lực sau 15 ngày và kéo dài trong 120 ngày.
3. Phản ứng của thị trường chứng khoán
Ngay sau thông tin trên, nhóm cổ phiếu thép đã tăng mạnh trong phiên giao dịch ngày 24/2. Các mã như HPG, Hoa Sen (HSG), Nam Kim (NKG), VNSteel (TVN) và Tôn Đông Á (GDA) đồng loạt tăng giá, thậm chí có mã chạm trần.
Điều này phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư về tác động tích cực từ chính sách bảo hộ ngành thép trong nước.
4. Nhận định về ngành thép năm 2025
Chuyên gia từ Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) đánh giá ngành thép sẽ có triển vọng tích cực trong năm 2025. Các yếu tố hỗ trợ gồm:
- Chính sách bảo hộ thương mại: Việc áp thuế chống bán phá giá giúp bảo vệ các nhà sản xuất nội địa, đặc biệt là HPG.
- Phục hồi nhu cầu thép: Thị trường nội địa dự kiến phục hồi nhờ đầu tư công và sự hồi phục của bất động sản.
- Chi phí nguyên liệu giảm: Giá quặng sắt, than cốc có xu hướng giảm, giúp cải thiện biên lợi nhuận. Theo dự báo của FPTS, tổng sản lượng thép tiêu thụ năm 2025 có thể đạt 32,5 triệu tấn, tăng 10,6% so với năm trước. Trong đó, tiêu thụ nội địa dự kiến đạt 23,8 triệu tấn (tăng 13,6%), còn xuất khẩu đạt 8,7 triệu tấn (tăng 3,1%).
5. Cơ hội lớn cho Hòa Phát
Quyết định áp thuế chống bán phá giá mang lại lợi thế lớn cho HPG:
- Giảm cạnh tranh từ HRC nhập khẩu giá rẻ: HRC Trung Quốc chiếm hơn 70% lượng nhập khẩu vào Việt Nam. Thuế suất cao giúp các nhà sản xuất nội địa có lợi thế cạnh tranh tốt hơn.
- Tăng nhu cầu HRC nội địa: HPG là nhà sản xuất HRC lớn nhất Việt Nam. Việc áp thuế đúng thời điểm Dung Quất 2 đi vào hoạt động giúp HPG mở rộng thị phần.
- Cải thiện biên lợi nhuận: Giảm áp lực cạnh tranh giúp HPG duy trì giá bán tốt hơn, cải thiện lợi nhuận gộp.
- Gia tăng sản lượng: Hạn chế nhập khẩu HRC giúp HPG tối ưu công suất, giảm chi phí sản xuất trên mỗi đơn vị sản phẩm.
6. Thách thức đối với doanh nghiệp nhập khẩu HRC
Trong khi HPG hưởng lợi, các doanh nghiệp phụ thuộc vào HRC nhập khẩu như NKG, HSG, GDA có thể gặp khó khăn:
- Chi phí nguyên liệu đầu vào tăng do thuế nhập khẩu cao: Việc áp thuế CBPG khiến giá HRC nhập khẩu tăng, dẫn đến chi phí sản xuất của các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép tăng lên. Điều này buộc họ phải điều chỉnh giá bán để duy trì biên lợi nhuận, như trường hợp của Hoa Sen đã tăng giá bán các sản phẩm tôn thép gần đây
- Biên lợi nhuận bị thu hẹp, cần theo dõi diễn biến thị trường để đánh giá mức độ tác động.
7. Kết luận
Việc áp thuế chống bán phá giá đối với HRC nhập khẩu từ Trung Quốc là một bước đi quan trọng nhằm bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước. HPG là doanh nghiệp hưởng lợi lớn nhất từ chính sách này, trong khi các công ty nhập khẩu HRC có thể đối mặt với áp lực gia tăng chi phí. Thị trường thép năm 2025 dự báo sẽ có nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên cần theo dõi quyết định cuối cùng của Bộ Công Thương sau giai đoạn áp thuế tạm thời.
Trong ngắn hạn tin này sẽ hỗ trợ 1 nhịp tăng giá cho các cổ phiếu thép, do đây là nhóm chưa hồi phục rõ ràng trong đà hồi phục vừa qua, đặc biệt với các cổ phiếu rơi sâu như NKG HSG, riêng HPG thì câu chuyện này có thể củng cố câu chuyện dài hạn.
