Ông Trần Bá Dương là người sáng lập và cũng là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần ô tô Trường Hải (THACO). Ông được tạp chí Forbes vinh danh là một trong những tỷ phú USD của Việt Nam từ năm 2018 với khối tài sản khổng lồ. Hiện nay, ông đã sở hữu khoảng 1,3 tỷ USD, đứng vị trí tỷ phú giàu thứ 5 Việt Nam và thứ 2440 thế giới.

Nguồn: Forbes

PHẦN 1: KHỞI ĐẦU VÀ HÀNH TRÌNH VƯƠN LÊN

I. Tiểu sử gia đình và bước ngoặt sự nghiệp

1.1. Tiểu sử

– Họ tên: Trần Bá Dương

– Sinh ngày: 01/04/1960

– Quê quán: Thừa Thiên Huế

– Học vấn: Kỹ sư Cơ khí – Đại học Bách khoa TP.HCM

1.2. Gia đình

– Ông sinh ra trong gia đình có 7 anh chị em, trải qua tuổi thơ vất vả khi cha mất sớm, mẹ một mình nuôi con.

– Vợ: Viên Diệu Hoa

– Con: Trần Viên Ngọc Trân, Trần Viên Ngọc Oanh, Trần Bá Trường Hải

1.3. Bước ngoặt sự nghiệp

• Những năm đầu với ngành ô tô

“Tôi lớn lên trong thời bao cấp, cha mất sớm, mẹ tôi bươn chải nuôi anh em tôi ăn học. Tốt nghiệp Trường Đại học Bách khoa TP HCM, tôi xin làm công nhân sửa chữa ô tô, công việc đầu tiên của tôi là vét mỡ bò”, ông nhớ lại.

Nguồn: Cafebiz

– 1983: Nhận việc tại Nhà máy Đại tu ô tô Đồng Nai.

– 1983 – 1986: Từ kỹ sư học việc, ông trở thành thợ lành nghề, được bổ nhiệm làm Trưởng phòng kỹ thuật, rồi Quản đốc xưởng.

– 1987: Khi nhà máy gặp khó khăn, ông được giao thành lập Đội sửa xe lưu động, giúp công ty vượt qua khủng hoảng.

– 1989:

• • Nhà nước cho phép nhập khẩu xe tay lái nghịch.
  • Ông bảo vệ thành công đề tài “chuyển tay lái nghịch” với Bộ Giao thông.
  • Đây là tiền đề để thành lập Công ty TNHH Ô tô Trường Hải, tiền thân của Tập đoàn THACO sau này.

• Quyết định khởi nghiệp với THACO

– 1997: Ông quyết định nghỉ việc, tự mở xưởng sửa chữa ô tô.

– Cùng năm đó, ông thành lập Công ty CP Ô tô Trường Hải (THACO) – đặt theo tên con trai Trần Bá Trường Hải.

PHẦN 2: XÂY DỰNG ĐẾ CHẾ THACO

2.1. Những ngày đầu thành lập

– THACO ban đầu kinh doanh nhập khẩu xe cũ, tân trang lại và phân phối ra thị trường.

– Công ty cũng cung cấp phụ tùng ô tô cho người tiêu dùng.

2.2. Định hướng phát triển & chiến lược cạnh tranh

• Mục tiêu: Trở thành người tiên phong mở ra con đường phát triển của ngành công nghiệp sản xuất ô tô trong nước.
• Chiến lược: Tham gia thẳng chuỗi giá trị toàn cầu để khẳng định chất lượng, sự kiên định, quyết tâm dám nghĩ, dám làm.

Ông tâm sự: “Làm công nghiệp đòi hỏi phải có đủ ý chí để vạch ra chiến lược dài hơi, nuôi khát vọng ngay từ đầu. Với ngành công nghiệp ô tô, nguồn lực đổ vào cũng không nhỏ, nên phải tính toán dòng tiền, bởi nếu không bán được hàng, thì sản xuất ra làm gì, nhà máy làm gì còn giá trị nào”.

2.3. Mở rộng và phát triển trong ngành ô tô

• Hợp tác với các thương hiệu quốc tế: Kia, Mazda, Peugeot

– 2000: THACO bắt đầu lắp ráp xe tải nhẹ KIA.

– 2001: Tung ra dòng xe tải nhẹ đầu tiên, được thị trường đón nhận.

– Ông Dương là người đầu tiên tại Việt Nam sản xuất xe du lịch với thương hiệu Kia, Thaco, Kinglong,…

– THACO trở thành doanh nghiệp tư nhân 100% vốn trong nước sản xuất xe du lịch, chiếm thị phần lớn.

• Phát triển mạnh mẽ về doanh số

– 2008: Khi Jardine Cycle và Carriage, một nhà phân phối xe hơi của Singapore, chi 77 triệu USD để mua 20% cổ phần của công ty.

– 2014: Thaco chính thức vượt qua Toyota để trở thành doanh nghiệp bán nhiều xe nhất trên thị trường, và duy trì vị thế suốt từ đó đến nay.

– 2016: Thaco bán được tổng cộng tới gần 113.000 xe, nắm 41,5% thị phần.

– 2020: 3 thương hiệu xe của Thaco một lần nữa vượt lên với gần 76.000 xe, con số lớn nhất từ trước tới nay.

Thaco chỉ mất thêm 2 năm để đạt được mong muốn “quyết tâm phải trở thành số một thị trường, vượt qua Toyota, nhưng phải vượt qua bằng chính doanh số xe con”.

2.4. Xây dựng Khu phức hợp sản xuất Chu Lai

– Tháng 3/2003: Ông Trần Bá Dương khởi công Khu liên hợp sản xuất và lắp ráp ô tô Chu Lai, trở thành cơ sở sản xuất chính của THACO.

– Thành lập Công ty Tàu biển Chu Lai – Trường Hải, sở hữu 2 tàu vận tải (Truong Hai Star I & II) để chủ động vận chuyển vật tư, giảm phụ thuộc vào bên thứ ba.

+ Lý do chọn Chu Lai:

• • Theo ông Dương, “con người ở Chu Lai sống trong môi trường đất đai khô cằn, thời tiết khắc nghiệt nên rất chịu khó làm việc và rất sáng tạo. Đây là những đức tính phù hợp với ngành cơ khí và ô tô.”

Ảnh: KCN cơ khí ô tô Chu Lai – Trường Hải 

2.5. Chuyển mình thành tập đoàn đa ngành

• Cú “rẽ ngang” sang bất động sản

– 2011: Thành lập Công ty CP Địa ốc Đại Quang Minh (vốn điều lệ 4.850 tỷ đồng), ông Dương giữ chức Tổng Giám đốc.

Các dự án tiêu biểu:
+ Khu đô thị Sala – khu đô thị cao cấp tại Thủ Thiêm.
+ Bốn tuyến đường chính KĐT mới Thủ Thiêm (11,9km, gồm 8 cầu và 2 cầu cạn)
+ Quảng trường Trung tâm & Công viên Bờ sông (27,39ha).
+ Cầu Thủ Thiêm 2 – kết nối Quận 1 và KĐT mới Thủ Thiêm.
+ Vùng Châu thổ phía Nam (Lâm viên sinh thái – Quận 2, TP.HCM).

Ảnh: Khu đô thị Sala Đại Quang Minh 

“Thương vụ” thâu tóm lớn nhất

– Tháng 10/2019:
+ Đại Quang Minh mua lại 100% dự án Hoàng Anh Myanmar, đánh dấu Bầu Đức (Hoàng Anh Gia Lai) rút khỏi lĩnh vực bất động sản.
+ Đầu tư giai đoạn 2 của dự án, với tổng vốn hơn 7.400 tỷ đồng.
+ Ông Dương sở hữu nhiều quỹ đất lớn tại TP.HCM, Quảng Nam, Bến Tre, Đà Lạt, mở rộng hoạt động phát triển đô thị.

• Pha “bẻ lái” sang nông nghiệp – Cú bắt tay nghìn tỷ

– 2018: Trước cuộc khủng hoảng tài chính, bầu Đức (Đoàn Nguyên Đức) đã mời ông Trần Bá Dương hỗ trợ vực dậy Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) trong lĩnh vực nông nghiệp và hoàn thành các dự án bất động sản tại Myanmar.

Ảnh: Bầu Đức (HAGL) và Trần Bá Dương (THACO)

Ông Dương nhận thấy tiềm năng lớn của HAGL Agrico, với quỹ đất khổng lồ lên tới 84.000 ha, ông tự tin khẳng định “có thể thay anh Đức chèo lái” và “có khả năng phát triển tầm khu vực và thế giới.”

Sau hơn 2 năm hợp tác chiến lược, THACO và HAGL đã tái cấu trúc HAGL Agrico, giúp công ty thoát khỏi khủng hoảng. Bầu Đức chính thức rút lui, nhường vị trí Chủ tịch HĐQT HAGL Agrico cho ông Trần Bá Dương.

2.6. THACO trở thành tập đoàn công nghiệp đa ngành

Sau gần 30 năm phát triển, THACO đã mở rộng thành một tập đoàn công nghiệp đa ngành với 6 tập đoàn thành viên:
– THACO Auto: Sản xuất & kinh doanh ô tô.
– THACO Industries: Cơ khí & công nghiệp hỗ trợ.
– THACO Agri: Nông nghiệp (từ HAGL Agrico).
– THADICO: Đầu tư & xây dựng.
– THISO: Thương mại & dịch vụ.
– THILOGI: Logistics.

Nguồn: Cafebiz

– 2021: THACO tái cấu trúc để trở thành tập đoàn công nghiệp đa ngành bền vững, hướng đến chuyển đổi số và hội nhập khu vực – thế giới.

PHẦN 3: PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO – TRIẾT LÝ KINH DOANH & TẦM NHÌN

3.1. Phong cách lãnh đạo của Trần Bá Dương

Ông Dương quan niệm lãnh đạo giỏi không chỉ trao cơ hội cho nhân viên mà còn phải biết răn đe khi cần thiết, tất cả trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau.

“Nhân lực là vốn liếng quý báu của doanh nghiệp, thậm chí còn trên cả vốn liếng tài chính.”

Ảnh: Doanh nhân Trần Bá Dương

3.2. Quản trị con người

• Khi doanh nghiệp phát triển, cần đào tạo lãnh đạo từ bên trong.
• Nhân sự giỏi phải có cơ hội thăng tiến, nếu không họ sẽ ra đi.
• Lãnh đạo đồng hành cùng nhân viên, xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp.
• Đãi ngộ tốt là cần thiết, nhưng chưa đủ. Quan trọng là truyền cảm hứng và giúp họ phát triển.

3.3. Chiến lược phát triển bền vững

Theo ông Dương, doanh nghiệp thành công phải đạt 2 mục tiêu:

• Phát triển bền vững, kinh doanh có trách nhiệm với xã hội & quốc gia.
• Mang lại giá trị thực cho khách hàng & đóng góp vào nền kinh tế, cả về khoa học, công nghệ.

“Ngoài chiến lược khác biệt, nguồn lực, tư duy logic…chúng ta cần một trái tim nhân hậu, chân thành và rộng mở đế giúp doanh nghiệp đi xa hơn trong hành trình kinh doanh, tạo dựng một doanh nghiệp phát triển không giới hạn và đóng góp nhiều hơn cho đất nước.”

3.4. Tầm nhìn về ngành công nghiệp ô tô Việt Nam

• Ông Dương cam kết đổi mới & phát triển ngành ô tô.
• THACO đầu tư mạnh vào xe điện, xe tự lái và công nghệ tiên tiến, hướng đến mục tiêu trở thành nhà sản xuất ô tô công nghệ cao và bền vững.

3.5. Triết lý kinh doanh & tư duy chiến lược

“Hãy làm đúng, làm thật ngay từ đầu, có tâm trước, sống với nghề, làm từ nhỏ tới lớn với sự nỗ lực, kiên trì tích lũy từng bước một để bước vào đời, tôi cho rằng đó là cách để khởi nghiệp thành công.”

3.5.1. Chú trọng nội lực & phát triển chuỗi giá trị

• Phát triển từ nội lực

+ Khi mới bắt đầu, Trường Hải tập trung vào sản phẩm đơn giản để tối ưu hiệu quả.

+ Khi sản lượng đủ lớn, mới mở rộng sang nhà máy chuyên biệt, hợp tác chuyển giao công nghệ từ đối tác trong & ngoài nước.

• Xây dựng chuỗi giá trị hoàn chỉnh

+ Phát triển công nghiệp hỗ trợ theo mô hình khép kín: đào tạo nhân lực, cơ điện, logistics, cảng biển, đầu tư xây dựng…

+ Tạo liên kết chặt chẽ, giúp THACO phát triển thành tập đoàn đa ngành mang tầm khu vực ASEAN.

• Hợp tác quốc tế nhưng vẫn giữ bản sắc Việt

+ Ông Dương cho rằng “Made in Vietnam” chỉ khả thi khi thị trường đủ lớn.

+ Chiến lược: Tham gia chuỗi giá trị toàn cầu bằng cách hợp tác với các đối tác nước ngoài.

+ Tiềm năng ASEAN: AFTA (2018) tạo cơ hội lớn cho ngành ô tô Việt.

+ Hợp tác Hyundai: Việt Nam có thể trở thành cửa ngõ sản xuất & xuất khẩu của Hyundai tại khu vực.