Trong bối cảnh dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam trị giá 67 tỷ USD đang thu hút sự chú ý lớn, Tập đoàn Hòa Phát đã quyết định tạm lùi thời hạn khởi công dự án sản xuất thép ray trị giá 14.000 tỷ đồng tại Khu liên hợp Dung Quất (Quảng Ngãi). Lý do chính được đưa ra là chưa nhận được đơn đặt hàng từ Chính phủ, dù Nghị định về cơ chế đặt hàng đã được ban hành. Trong khi đó, Vingroup – tập đoàn do tỷ phú Phạm Nhật Vượng dẫn dắt – bất ngờ gia nhập lĩnh vực thép với việc thành lập Công ty VinMetal, nhằm tự cung cấp thép ray cho các dự án hạ tầng giao thông quốc gia, bao gồm tuyến đường sắt cao tốc.
Hòa Phát Trì Hoãn Dự Án Thép Ray Tại Dung Quất
Tại buổi làm việc với đoàn công tác tỉnh Quảng Ngãi vào sáng ngày 11/10/2025, ông Mai Văn Hà – Giám đốc Công ty Cổ phần Thép Hòa Phát Dung Quất – đã báo cáo chi tiết về tiến độ triển khai các dự án của tập đoàn tại địa phương. Các dự án này bao gồm luyện cán thép, cảng biển, cấp nước thô, chế tạo thiết bị phụ trợ, khách sạn, sắt đường ray và thép đặc biệt, với tổng vốn đầu tư lên đến gần 189.000 tỷ đồng, sử dụng khoảng 693 ha đất.
Đến nay, các hoạt động của Hòa Phát tại Dung Quất đã tạo việc làm cho hơn 17.000 lao động, trong đó hơn 80% là người dân địa phương. Từ năm 2017 đến nay, tập đoàn đã nộp ngân sách hơn 40.000 tỷ đồng, riêng trong 8 tháng đầu năm 2025 đạt 4.600 tỷ đồng. Bên cạnh sản xuất kinh doanh, Hòa Phát còn dành hơn 175 tỷ đồng cho các hoạt động an sinh xã hội, bao gồm 30 tỷ đồng hỗ trợ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát và 42 tỷ đồng xây dựng Trường Tiểu học Bình Đông.
Trong buổi họp, đại diện Hòa Phát đã kiến nghị tỉnh Quảng Ngãi sớm tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến dự án Bến cảng tổng hợp – Container Hòa Phát Dung Quất, đồng thời tạo quỹ đất sạch để triển khai các dự án sắp tới. Đáng chú ý, dự án Sắt đường ray và Thép đặc biệt – vốn được kỳ vọng sẽ khởi công vào đầu năm 2026 – hiện đang gặp trở ngại do thiếu đơn hàng chính thức.
Trước đó, Hòa Phát từng công bố kế hoạch khởi công dự án thép ray vào tháng 8/2025, nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai. Dự án này có vốn đầu tư 14.000 tỷ đồng, công suất thiết kế 700.000 tấn/năm, nhằm sản xuất thép ray cho tàu cao tốc và các loại thép hình đặc biệt. Sản phẩm dự kiến phục vụ các công trình trọng điểm quốc gia như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, tuyến Hải Phòng – Hà Nội – Lào Cai, cũng như các tuyến metro tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Ông Nguyễn Việt Thắng – CEO Tập đoàn Hòa Phát – chia sẻ: “Chính phủ đã có Nghị định về việc đặt hàng doanh nghiệp, nhưng đến nay chúng tôi chưa nhận được đơn đặt hàng nào cho sản xuất thép ray. Dù vậy, Hòa Phát vẫn đang đầu tư hạ tầng và quyết liệt triển khai để có thể vận hành vào năm 2027. Chúng tôi mong Chính phủ sớm có cơ chế rõ ràng hơn về đặt hàng, chi phí, giá cả và tiến độ.”
Đại diện các sở, ngành tỉnh Quảng Ngãi khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ để xử lý các kiến nghị, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất. Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Hồ Văn Niên đã giao Ban Quản lý Khu Kinh tế Dung Quất và các Khu Công nghiệp Quảng Ngãi làm đầu mối tiếp nhận và tham mưu giải quyết kịp thời các vấn đề; những nội dung vượt thẩm quyền sẽ được tổng hợp báo cáo lên Trung ương.
Vingroup Bất Ngờ Gia Nhập Lĩnh Vực Thép Với VinMetal
Trong khi Hòa Phát đang chờ đợi động thái từ Chính phủ, Vingroup đã chính thức “phá vỡ” thế độc tôn trong lĩnh vực thép ray bằng việc thành lập Công ty VinMetal. Đây là động thái chiến lược của tập đoàn nhằm tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng hạ tầng giao thông quốc gia.
VinMetal dự kiến xây dựng tổ hợp sản xuất thép với công suất 5 triệu tấn/năm trong giai đoạn 1. Mục tiêu chính là cung cấp thép ray cho dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam trị giá 67 tỷ USD, đồng thời hỗ trợ các tuyến đường sắt khác trên toàn quốc. Đáng chú ý, dự án này được liên kết chặt chẽ với VinSpeed – một công ty khác thuộc hệ sinh thái Vingroup – đang đề xuất Chính phủ giao thực hiện tuyến đường sắt cao tốc.
Sự tham gia của Vingroup không chỉ đánh dấu bước chuyển mình từ lĩnh vực ô tô, bất động sản sang sản xuất thép công nghiệp, mà còn thể hiện chiến lược đồng bộ nhằm tự chủ nguồn nguyên liệu cho các dự án hạ tầng lớn. Tỷ phú Phạm Nhật Vượng, Chủ tịch Vingroup, từ lâu đã thể hiện tham vọng tham gia các dự án quốc gia, và động thái này được đánh giá là bước đi thông minh để tận dụng lợi thế nội bộ.
Bối Cảnh Và Triển Vọng Thị Trường Thép Ray Tại Việt Nam
Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam là một trong những công trình hạ tầng quan trọng nhất của Việt Nam trong thập kỷ tới, với tổng mức đầu tư lên đến 67 tỷ USD. Việc sản xuất thép ray nội địa không chỉ giúp giảm phụ thuộc nhập khẩu mà còn thúc đẩy ngành công nghiệp thép Việt Nam phát triển theo hướng công nghệ cao.
Hiện nay, Việt Nam chủ yếu nhập khẩu thép ray từ các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản và châu Âu. Sự tham gia của cả Hòa Phát và Vingroup được kỳ vọng sẽ tạo cạnh tranh lành mạnh, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm nội địa. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất vẫn là cơ chế đặt hàng từ Chính phủ, vốn cần được làm rõ để các doanh nghiệp có thể tự tin đầu tư.
Các chuyên gia nhận định rằng, nếu Chính phủ sớm ban hành các chính sách hỗ trợ cụ thể, ngành thép ray Việt Nam có thể nhanh chóng đạt chuẩn quốc tế, góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội. Trong bối cảnh đó, động thái của Vingroup có thể tạo áp lực tích cực lên Hòa Phát, thúc đẩy cả hai tập đoàn đẩy nhanh tiến độ dự án.
Bài viết dựa trên thông tin từ các nguồn chính thức và phát biểu của lãnh đạo doanh nghiệp. Các diễn biến tiếp theo sẽ được theo dõi và cập nhật.
