Việc Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) sắp ra mắt chỉ số VNMITECH đang mở ra triển vọng mới cho dòng vốn đầu tư chảy vào các doanh nghiệp phi tài chính, đặc biệt là nhóm công nghiệp hiện đại và công nghệ. Chỉ số này không chỉ giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư mà còn góp phần cân bằng bức tranh thị trường chứng khoán Việt Nam, vốn lâu nay bị chi phối bởi nhóm tài chính.

Sức Hút Từ Các Chỉ Số Mới

Mới đây, HOSE đã ban hành quyết định xây dựng và quản lý hai bộ chỉ số đầu tư mới: VN50 Growth và VNMITECH (Vietnam Modern Industrials & Technology Index). Trong đó, VNMITECH tập trung vào các cổ phiếu thuộc lĩnh vực công nghiệp hiện đại và công nghệ, với số lượng thành phần dao động từ 30 đến 50 mã chứng khoán. Các cổ phiếu được lựa chọn từ các chỉ số ngành nguyên vật liệu, công nghiệp và công nghệ thông tin, dựa trên các tiêu chí sàng lọc nghiêm ngặt.

Hiện tại, hệ thống chỉ số của HOSE bao gồm 10 chỉ số HOSE-Index và 10 chỉ số ngành. Điển hình là VNFINLEAD và VNFINSELECT – hai chỉ số dành cho cổ phiếu tài chính (ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán) được vận hành từ tháng 11/2019. Bên cạnh đó, chỉ số VNDIAMOND bao gồm các cổ phiếu có tỷ lệ nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài đạt ít nhất 95%. Qua các kỳ cơ cấu, nhóm tổ chức tài chính thường chiếm ưu thế, với hiện tại có tới 10 cổ phiếu ngân hàng trong danh mục 19 cổ phiếu của VNDIAMOND.

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ phát triển thị trường chứng khoán cách đây hai năm, bà Nguyễn Thị Mai Thanh – Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh (REE Corp) – đã chỉ ra thực trạng nhóm doanh nghiệp sản xuất đang bị lép vế so với các tổ chức tài chính trong các rổ chỉ số.

Theo bà Mai Thanh, các tiêu chí chính về vốn hóa và thanh khoản chưa phản ánh đầy đủ bức tranh nền kinh tế, dẫn đến tỷ trọng tập trung cao ở một số nhóm ngành, đặc biệt là ngân hàng với quy mô vốn hóa lớn và sức hút dòng tiền mạnh mẽ. Bà nhấn mạnh nhu cầu bổ sung tiêu chí để các doanh nghiệp từ nhiều ngành nghề khác nhau có thể tham gia, từ đó đại diện tốt hơn cho nền kinh tế thực.

Để khắc phục tình trạng này, HOSE đã áp dụng Bộ chỉ số phiên bản 4.0 từ đầu năm 2025. Điểm thay đổi nổi bật là giới hạn tỷ trọng vốn hóa của một nhóm cổ phiếu cùng ngành ở mức 40% trong chỉ số VN30, bên cạnh các quy tắc đã có từ lâu như giới hạn 10% cho từng cổ phiếu và 15% cho nhóm cổ phiếu liên quan. Những điều chỉnh này nhằm giảm sự lệch lạc và thúc đẩy sự đa dạng hóa trong danh mục chỉ số.

Lợi Ích Của VNMITECH Đối Với Doanh Nghiệp Sản Xuất

Sự ra mắt của VNMITECH được kỳ vọng sẽ tạo sức hút lớn cho các doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn, đặc biệt khi các quỹ ETF hoặc sản phẩm phái sinh lấy chỉ số này làm tham chiếu. Trong trung và dài hạn, VNMITECH có thể giúp cải thiện thanh khoản, nâng cao định giá cổ phiếu nhờ dòng vốn chủ động và thụ động từ các nhà đầu tư theo dõi chỉ số.

Theo các chuyên gia, VNMITECH sẽ tập hợp nhiều doanh nghiệp đầu ngành trong lĩnh vực sản xuất, với vốn hóa lớn và thanh khoản cao. Dựa trên số liệu hiện tại, BSC Research ước tính Hòa Phát (HPG) và FPT sẽ dẫn đầu danh mục. Tiếp theo là các tên tuổi như Vietjet (VJC), Gemadept (GMD), Gelex (GEX), Hóa chất Đức Giang (DGC), REE, cùng nhiều đại diện khác từ các ngành liên quan.

Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp lớn nào cũng dễ dàng đáp ứng tiêu chí. Theo quy tắc, cổ phiếu phải đạt hai điều kiện chính: giá trị vốn hóa điều chỉnh free-float tối thiểu 1.500 tỷ đồng và giá trị giao dịch khớp lệnh trung bình tối thiểu 20 tỷ đồng/ngày. Việc sử dụng vốn hóa điều chỉnh free-float giúp loại trừ những doanh nghiệp có vốn hóa thị trường lớn nhưng tỷ lệ tự do chuyển nhượng thấp.

Một ví dụ điển hình là Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam – CTCP (PV Power), với vốn hóa thị trường hơn 38.750 tỷ đồng. Tuy nhiên, do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) sở hữu gần 80% vốn, giá trị vốn hóa điều chỉnh free-float của PV Power thấp hơn nhiều so với các đối thủ sản xuất khác. Mới đây, sau gần 7 năm niêm yết, PV Power lần đầu tiên công bố kế hoạch tăng vốn điều lệ, dự kiến hoàn tất vào đầu tháng 2/2026. Kể từ IPO thành công năm 2018, tiến trình thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp này chưa có bước tiến đáng kể, dù nhu cầu vốn cho các dự án mới đang rất lớn.

Triển Vọng Và Động Lực Phát Triển

Sự xuất hiện của VNMITECH được kỳ vọng sẽ tạo động lực để các doanh nghiệp như PV Power đẩy nhanh tiến trình tăng tỷ lệ tự do chuyển nhượng, từ đó đáp ứng tiêu chí và tham gia chỉ số. Với sự góp mặt của nhiều “gương mặt sáng” từ ngành sản xuất, VNMITECH không chỉ phản ánh tốt hơn sức khỏe của các ngành công nghiệp trọng điểm mà còn tạo nền tảng thu hút dòng vốn trong và ngoài nước một cách bền vững.

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang hướng tới sự cân bằng và đa dạng hóa, chỉ số VNMITECH hứa hẹn sẽ là công cụ quan trọng để kéo dòng tiền về nhóm doanh nghiệp sản xuất, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thực. Các nhà đầu tư có thể theo dõi sát sao các cập nhật từ HOSE để nắm bắt cơ hội từ chỉ số mới này.