Bối cảnh thị trường: Ngành năng lượng bị lãng quên
Trong bối cảnh chỉ số VN-Index liên tục ghi nhận những mức tăng trưởng ấn tượng, ngành năng lượng, đặc biệt là nhóm cổ phiếu dầu khí, lại đang bị thị trường tạm thời “lãng quên”. Tỷ lệ giữa chỉ số ngành năng lượng so với VN-Index hiện đang ở mức thấp, thậm chí thấp hơn cả đáy năm 2022. Khi xét đến các cổ phiếu đại diện như PVS, PVD, GAS và BSR, tỷ lệ định giá so với VN-Index còn chạm mức thấp nhất kể từ năm 2020. Điều này cho thấy nhóm dầu khí đang có định giá hấp dẫn, mở ra cơ hội đầu tư tiềm năng.
Tuy nhiên, đặc điểm của nhóm cổ phiếu năng lượng tại Việt Nam là các đợt tăng giá thường diễn ra ngắn hạn và phụ thuộc vào các yếu tố kích thích từ thị trường quốc tế, chính sách hoặc biến động giá dầu.
Gần đây, sau một tuần giao dịch sôi động do căng thẳng địa chính trị tại khu vực Trung Đông đạt đỉnh, chỉ số ngành năng lượng đã nhanh chóng quay đầu giảm, phản ánh tính chất “sóng ngắn” của nhóm này.
Hiện tại, tâm điểm chú ý của thị trường đang tập trung vào câu chuyện nâng hạng VN-Index lên thị trường mới nổi, khiến nhóm dầu khí tạm thời bị lu mờ.
Nhận định từ chuyên gia: Cơ hội ngắn hạn, dài hạn cần cú hích
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta, nhận định rằng ngành năng lượng toàn cầu đang trải qua giai đoạn suy giảm vai trò trên thị trường chứng khoán. Tỷ trọng vốn hóa của chỉ số năng lượng Crude Chronicles Energy Index (CCEI) so với tổng vốn hóa thị trường chứng khoán Mỹ đã giảm xuống mức 4% – mức thấp nhất trong lịch sử, ngoại trừ giai đoạn đầu thế kỷ 20. So với mức đỉnh hơn 25% vào năm 1980, sự suy giảm này cho thấy ngành năng lượng đang mất dần vị thế trước các nhóm ngành khác, đặc biệt là công nghệ.
Tuy nhiên, ông Minh cũng nhấn mạnh rằng đây chính là cơ hội cho sự phục hồi của ngành năng lượng nếu có các yếu tố kích thích như chính sách hỗ trợ, biến động giá dầu hoặc xu hướng tái định giá cổ phiếu. Tại Việt Nam, tỷ lệ định giá thấp của các cổ phiếu dầu khí đại diện như PVS, PVD, GAS và BSR so với VN-Index cũng củng cố quan điểm rằng nhóm này đang ở mức định giá hấp dẫn, đặc biệt cho các chiến lược đầu cơ ngắn hạn.
Dù vậy, về dài hạn, triển vọng của ngành dầu khí vẫn còn nhiều thách thức. Điểm cơ bản của các nhóm sản xuất dầu khí và dịch vụ dầu khí tại Việt Nam chỉ đạt lần lượt 30 và 57 điểm, thấp hơn nhiều so với mặt bằng chung của thị trường. Điều này cho thấy nhóm ngành này cần các cú hích chính sách hoặc sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế để cải thiện yếu tố cơ bản.
Tác động từ chính sách và kinh tế toàn cầu
Kể từ khi nhậm chức Tổng thống Mỹ vào năm 2025, ông Donald Trump đã khôi phục các chính sách hỗ trợ ngành năng lượng truyền thống, đặc biệt là dầu khí. Tuy nhiên, đà tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang chậm lại do các yếu tố như thuế quan, căng thẳng địa chính trị và chính sách lãi suất cao của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Nhu cầu dầu mỏ toàn cầu vì thế cũng suy yếu, trong khi các chính sách chuyển đổi sang năng lượng tái tạo tại nhiều quốc gia tiếp tục tạo áp lực lên giá dầu.
Tại Việt Nam, các yếu tố này càng làm gia tăng sự bất định cho ngành dầu khí. Dù định giá thấp tạo cơ hội đầu tư, nhưng các nhà đầu tư cần thận trọng và ưu tiên quan sát thay vì vội vàng giải ngân. Theo ông Minh, nhà đầu tư nên đưa các cổ phiếu dầu khí vào danh mục theo dõi, chờ đợi những tín hiệu rõ ràng hơn từ chính sách hoặc xu hướng phục hồi kinh tế.
So sánh với nhóm công nghệ: Chênh lệch định giá và cơ hội
Trái ngược với sự “lãng quên” của nhóm năng lượng, ngành công nghệ tiếp tục thống trị thị trường chứng khoán toàn cầu và Việt Nam. Tỷ trọng vốn hóa của nhóm công nghệ ngày càng tăng, tạo ra khoảng cách lớn so với các nhóm ngành chu kỳ truyền thống như tài chính, công nghiệp, năng lượng, vật liệu, cũng như các nhóm phòng thủ như hàng tiêu dùng thiết yếu, tiện ích và chăm sóc sức khỏe. Điều này gợi nhớ đến giai đoạn bong bóng Dot-com, khi nhà đầu tư tập trung quá mức vào một nhóm ngành duy nhất, làm gia tăng rủi ro thiếu phân tán danh mục.
Dù định giá nhóm công nghệ hiện vẫn cao nhưng chưa chạm mức của thời kỳ Dot-com, ông Minh cho rằng chênh lệch định giá giữa công nghệ và các nhóm ngành khác có thể mở ra cơ hội cho các ngành bị định giá thấp, đặc biệt là năng lượng, nếu kinh tế toàn cầu phục hồi. Làn sóng này sẽ trở nên rõ nét hơn khi dòng tiền quay trở lại các nhóm ngành cơ bản, vốn đang bị thị trường bỏ qua.
Hiểu chu kỳ thị trường để phân bổ tài sản hợp lý
Theo ông Minh, mỗi giai đoạn kinh tế đều chứng kiến sự thống trị của một nhóm ngành chủ đạo, dựa trên tỷ trọng vốn hóa trên thị trường chứng khoán. Lịch sử cho thấy các ngành dẫn dắt thường thay đổi khi có đột phá công nghệ hoặc chuyển dịch cấu trúc kinh tế. Hiện tại, ngành công nghệ và viễn thông đang trong chu kỳ tăng trưởng mạnh, tương tự vai trò của ngành năng lượng vào thập niên 1950 hay ngành tài chính, bất động sản ở các thời kỳ sau đó.
Dù quá khứ không đảm bảo tương lai, nhưng việc hiểu rõ các chu kỳ này giúp nhà đầu tư định hướng chiến lược phân bổ tài sản hiệu quả. Ngành công nghệ có thể tiếp tục tăng trưởng mạnh cho đến khi xuất hiện những đột phá mới ở các lĩnh vực khác, làm thay đổi cấu trúc thị trường.
Kết luận: Cơ hội ngắn hạn, thận trọng dài hạn
Nhóm cổ phiếu dầu khí tại Việt Nam đang có định giá thấp, tạo cơ hội đầu cơ ngắn hạn hấp dẫn, đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ định giá so với VN-Index chạm mức thấp nhất kể từ năm 2020. Tuy nhiên, triển vọng dài hạn của ngành vẫn còn mơ hồ do thiếu các yếu tố cơ bản mạnh mẽ và sự suy yếu của nhu cầu dầu mỏ toàn cầu. Nhà đầu tư cần theo dõi sát các chính sách hỗ trợ, biến động giá dầu và xu hướng kinh tế để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.
Trong khi đó, sự thống trị của nhóm công nghệ tiếp tục định hình thị trường, nhưng chênh lệch định giá có thể mở ra cơ hội cho các nhóm ngành bị định giá thấp như dầu khí trong tương lai. Hiểu rõ chu kỳ thị trường và duy trì sự linh hoạt trong chiến lược đầu tư sẽ là chìa khóa để tận dụng tối đa các cơ hội trong bối cảnh hiện nay.
