Bối Cảnh Nâng Hạng Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để được nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi sơ cấp (Secondary Emerging Market). Trong báo cáo phân loại thị trường tháng 3/2025, FTSE Russell tiếp tục giữ Việt Nam trong danh sách theo dõi (Watch List) và sẽ cập nhật trạng thái vào kỳ đánh giá tháng 9/2025. Trong khi đó, MSCI đánh giá rằng các tiêu chí của Việt Nam không thay đổi so với năm 2024, ngoại trừ cải thiện tiêu chí “Khả năng chuyển nhượng” (Transferability) từ “-” lên “+” vào tháng 6/2024.
Tiến Bộ Đáng Ghi Nhận
FTSE Russell đã không đề cập đến ba vấn đề từng được nêu trong các kỳ đánh giá trước, cho thấy những bước tiến đáng kể:
-
Quy tắc hoạt động từ VSDC: Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC) đã ban hành quy định hướng dẫn giải pháp Non-Pre-Funding (NPF), loại bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài.
-
Công bố thông tin song ngữ: Các doanh nghiệp niêm yết bắt đầu thực hiện báo cáo song ngữ theo Thông tư 68, cải thiện khả năng tiếp cận thông tin cho nhà đầu tư nước ngoài.
-
Lộ trình nâng hạng rõ ràng: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước công bố lộ trình 9 nhóm giải pháp vào ngày 11/3/2025, hướng tới mục tiêu nâng hạng.
MSCI, tuy nhiên, nhấn mạnh cần thêm thời gian để đánh giá hiệu quả của các giải pháp này, đặc biệt là Non-Pre-Funding và lộ trình công bố thông tin. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý và các thành viên thị trường để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của MSCI.
Dự Báo Nâng Hạng và Dòng Tiền Ngoại
Kịch Bản Cơ Sở:
-
FTSE Russell: Theo BSC Research, Việt Nam có khả năng được thông báo chấp thuận nâng hạng vào tháng 9/2025, với xác suất 70% theo VPBankS. Tuy nhiên, vẫn có 30% khả năng lùi sang tháng 3/2026 do các vấn đề về thời gian thanh toán, phân phối chứng khoán trên hệ thống KRX, và tỷ lệ giao dịch lỗi cần được đánh giá thêm.
-
MSCI: Khả năng vào danh sách tiềm năng nâng hạng lên Emerging Market có thể khả thi trong giai đoạn 2026-2027.
Kinh Nghiệm Quốc Tế:
Kinh nghiệm từ các quốc gia khác cho thấy dòng vốn ngoại thường hoạt động theo các mốc thời gian quan trọng:
-
Thời điểm thông báo chấp thuận nâng hạng (T0):
-
Với FTSE Russell, khối ngoại bắt đầu mua ròng từ 4 tháng trước (T-4) và duy trì mạnh mẽ trong tháng công bố.
-
Với MSCI, hoạt động mua ròng bắt đầu từ 5 tháng trước (T-5).
-
Sau T0, dòng vốn ngoại giảm dần trong vòng 1 tháng, sau đó trở lại trạng thái cân bằng.
-
-
Thời điểm chuyển đổi nâng hạng (T1): Dòng tiền ngoại tăng mạnh 4-5 tháng trước khi chuyển đổi, duy trì mua ròng trong giai đoạn này và 1 tháng sau đó. Sau đó, hoạt động bán ròng có thể diễn ra trong 1-2 tháng, trước khi quay lại mua ròng nhưng với giá trị không đáng kể.
Dự Báo Dòng Vốn
Nếu Việt Nam được nâng hạng, các quỹ đầu tư thụ động và chủ động có thể rót 3-7 tỷ USD vào thị trường, theo VPBankS. Từ đầu tháng 7/2025, khối ngoại đã mua ròng hơn 6.000 tỷ đồng, với tốc độ giải ngân nhanh, tương tự xu hướng tại các thị trường khác trước và sau khi nâng hạng.
Dòng vốn lớn trong thời gian ngắn sẽ tạo cú hích mạnh mẽ cho thị trường chứng khoán Việt Nam.
Nhận Định Từ Chuyên Gia
Ông Phạm Lưu Hưng, Kinh tế trưởng SSI Research, lạc quan với xác suất 90% Việt Nam sẽ được FTSE Russell thông báo nâng hạng vào ngày 7/10/2025. Ông dự đoán 20-30 cổ phiếu, bao gồm các mã vốn hóa lớn như VNM, HPG, nhóm Vingroup, và SSI, sẽ được đưa vào rổ chỉ số của FTSE.
Nếu số lượng cổ phiếu niêm yết tăng, tỷ trọng của Việt Nam trong rổ chỉ số có thể đạt gần 1%, thu hút dòng vốn lớn từ các quỹ. Trung bình, mỗi quỹ có thể rót 1 tỷ USD, mang lại lợi ích trực tiếp cho các công ty chứng khoán hàng đầu như SSI, VCI, và HCM.
Tác Động Đến Thị Trường
Nâng hạng thị trường không chỉ mang lại dòng vốn ngoại mà còn nâng cao uy tín và tính minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam. Các công ty chứng khoán hàng đầu sẽ hưởng lợi từ tăng trưởng giao dịch của khối ngoại, trong khi các cổ phiếu vốn hóa lớn có khả năng dẫn dắt đà tăng của VN-Index. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần lưu ý:
-
Rủi ro ngắn hạn: Giai đoạn sau T0 và T1 có thể xuất hiện bán ròng tạm thời, đòi hỏi chiến lược đầu tư linh hoạt.
-
Tầm nhìn dài hạn: Dòng vốn ngoại không chỉ thúc đẩy thanh khoản mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của thị trường.
Chiến Lược Đầu Tư
Nhà đầu tư nên tập trung vào các cổ phiếu có tiềm năng được đưa vào rổ chỉ số như VNM, HPG, và các mã thuộc nhóm Vingroup, SSI. Đồng thời, cần theo dõi sát các thông báo từ FTSE Russell và MSCI, tận dụng các giai đoạn mua ròng mạnh (T-5 đến T+1) để tích lũy cổ phiếu chất lượng. Các công ty chứng khoán như SSI, VCI, và HCM cũng là lựa chọn hấp dẫn nhờ hưởng lợi trực tiếp từ dòng vốn ngoại.
Kết Luận
Dòng tiền ngoại đang cho thấy sự nhạy bén với triển vọng nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam, với hoạt động mua ròng mạnh mẽ từ đầu tháng 7/2025. Với xác suất cao được FTSE Russell chấp thuận nâng hạng vào tháng 9 hoặc 10/2025, và triển vọng dài hạn từ MSCI trong giai đoạn 2026-2027, thị trường Việt Nam đang đứng trước cơ hội thu hút 3-7 tỷ USD vốn ngoại.
Điều này không chỉ là động lực tăng trưởng cho VN-Index mà còn khẳng định vị thế ngày càng vững chắc của Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.
