Tuyên Bố Từ Truyền Thông Iran
Ngày 24/6/2025, Thông tấn xã Quốc gia Iran (IRINN) tuyên bố nước này đã “ép kẻ thù phải chấp nhận ngừng bắn” sau khi Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) phóng 6 loạt tên lửa đạn đạo vào Israel. Bản tin nhấn mạnh rằng chiến dịch quân sự của Iran, kết hợp với “ý chí kiên cường và sự đoàn kết của nhân dân,” đã buộc các đối thủ phải nhượng bộ.
IRINN khẳng định Tổng thống Mỹ Donald Trump đã “cầu xin” Tehran chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn chỉ một giờ sau khi IRGC tấn công căn cứ không quân Al Udeid của Mỹ tại Qatar. Tuy nhiên, bản tin không nêu rõ thời điểm bắt đầu lệnh ngừng bắn, các bên tham gia, hay dẫn lời trực tiếp từ lãnh đạo chính quyền Iran. Thay vào đó, truyền thông Iran nhấn mạnh rằng Israel là bên khởi xướng xung đột, trong khi Mỹ đề xuất Iran thực hiện lệnh ngừng bắn trước.
Diễn Biến Xung Đột
Cuộc tập kích tên lửa của Iran diễn ra vài giờ sau thông báo của Tổng thống Trump trên mạng xã hội Truth Social vào 0h08 ngày 24/6 (12h08 giờ Hà Nội), rằng Israel và Iran đã đạt thỏa thuận ngừng bắn, chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 12 ngày.
Theo ông Trump, lệnh ngừng bắn có hiệu lực từ 4h GMT ngày 24/6 (11h giờ Hà Nội), với Iran thực hiện ngừng bắn trước trong 12 giờ, sau đó đến Israel trong 12 giờ tiếp theo. Sau 24 giờ, cuộc chiến sẽ chính thức được tuyên bố kết thúc.
Tuy nhiên, trước khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, Iran đã phóng 6 đợt tên lửa vào Israel, trong đó một quả đánh trúng một tòa chung cư ở thành phố Beersheba, khiến 11 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương. Truyền thông Iran khẳng định các cuộc tấn công này nằm trong khuôn khổ “nhiệm vụ cuối cùng” trước khi thỏa thuận ngừng bắn bắt đầu.
Phản Ứng Từ Các Bên
Iran: Kết thúc xung đột với thế thượng phong
IRINN mô tả các đợt tấn công tên lửa là “thành công,” giúp Iran duy trì vị thế mạnh mẽ trước khi chấp nhận ngừng bắn. Nhà phân tích chính trị Israel Akiva Eldar, trong cuộc phỏng vấn với Al Jazeera, nhận định Tehran đang cố gắng kết thúc xung đột “trên thế thắng hoặc giữ thể diện.”
Ông so sánh tình hình với các lệnh ngừng bắn trước đây giữa Israel và Hamas ở Gaza hay Hezbollah ở Lebanon, khi các bên thường tìm cách gây tổn thất tối đa cho đối phương vào phút cuối để tuyên bố chiến thắng.
“Họ muốn hình ảnh cuối cùng trên truyền thông cho thấy họ vẫn chiếm ưu thế, chứ không phải đầu hàng. Iran muốn chứng minh rằng bất cứ điều gì kẻ thù làm được, họ có thể làm tốt hơn,” ông Eldar nhấn mạnh.
Israel: Im lặng chiến lược
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chưa đưa ra tuyên bố chính thức về lệnh ngừng bắn. Theo Jerusalem Post, ông đã triệu tập cuộc họp nội các an ninh kéo dài đến rạng sáng 24/6 và yêu cầu các bộ trưởng không phát biểu công khai về vấn đề này. Một quan chức Israel giấu tên nói với trang Walla rằng lệnh ngừng bắn sẽ được duy trì nếu cả hai bên tuân thủ cam kết không tấn công lẫn nhau.
“Tổng thống Trump đã công bố thỏa thuận, và nếu các bên giữ lời, nó sẽ có hiệu lực,” quan chức này cho biết.
Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) ghi nhận các đợt tên lửa từ Iran vào sáng 24/6, khiến còi báo động vang lên khắp miền Trung và Nam Israel. Người dân được yêu cầu tiếp tục trú ẩn trong các hầm an toàn.
Mỹ: Vai trò trung gian hòa giải
Tổng thống Trump đóng vai trò trung gian trong thỏa thuận ngừng bắn, với các cuộc điện đàm trực tiếp với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và liên lạc gián tiếp với Iran qua Phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio, và Đặc phái viên Steve Witkoff.
Ông Trump nhấn mạnh trên Truth Social rằng thỏa thuận này là “một ngày tuyệt vời cho thế giới,” mang lại “tình yêu, hòa bình và thịnh vượng” cho Trung Đông. Ông cũng cảnh báo rằng cả Iran và Israel sẽ “mất nhiều” nếu vi phạm thỏa thuận.
Tuy nhiên, Iran đã bác bỏ tuyên bố rằng họ đồng ý ngừng bắn ngay lập tức. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi khẳng định trên mạng xã hội X rằng không có thỏa thuận ngừng bắn nào được ký kết, và Iran sẽ tiếp tục “trừng phạt Israel” cho đến 4h sáng giờ Tehran (7h30 giờ Hà Nội). Một quan chức Iran khác nói với CNN rằng Tehran chưa nhận được đề xuất ngừng bắn và coi các phát ngôn từ Mỹ và Israel là “lừa dối” để biện minh cho các cuộc tấn công.
Bối Cảnh Xung Đột
Xung đột giữa Iran và Israel bùng nổ vào ngày 13/6/2025, khi Israel tiến hành các cuộc không kích vào các cơ sở hạt nhân và quan chức cấp cao của Iran. Iran đáp trả bằng các đợt tấn công tên lửa vào Israel và các căn cứ Mỹ tại Qatar và Iraq, bao gồm căn cứ Al Udeid và Ain al-Asad. Mỹ, dưới sự chỉ đạo của Tổng thống Trump, tham gia không kích các cơ sở hạt nhân của Iran từ ngày 21/6, gây thiệt hại đáng kể cho các cơ sở tại Fordow và Isfahan.
Trước khi lệnh ngừng bắn được công bố, Iran đã cảnh báo sẽ đáp trả mạnh mẽ nếu Mỹ hoặc Israel tiếp tục tấn công. Tổng Tư lệnh IRGC Mohammad Pakpour nhấn mạnh rằng bất kỳ hành động gây hấn nào sẽ dẫn đến “phản ứng tàn khốc.” Trong khi đó, ông Trump khẳng định mục tiêu của Mỹ là phá hủy chương trình hạt nhân của Iran, không phải mở rộng chiến tranh.
Tác Động Kinh Tế và Khu Vực
Thông báo ngừng bắn của ông Trump đã làm dịu lo ngại về nguy cơ gián đoạn nguồn cung dầu tại Trung Đông. Giá dầu thô WTI của Mỹ giảm 4,45%, xuống còn 65,46 USD/thùng vào ngày 24/6, mức thấp nhất trong hơn một tuần. Không phận Israel và Qatar đã được mở lại, với Cơ quan Hàng không Dân dụng Qatar xác nhận tình hình trở lại bình thường.
Tuy nhiên, căng thẳng vẫn tiềm ẩn. Liên minh châu Âu bày tỏ lo ngại về khả năng Iran đóng cửa Eo biển Hormuz, tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cảnh báo thiệt hại tại cơ sở Fordow có thể nghiêm trọng do các cuộc không kích của Mỹ và Israel, dù nguy cơ môi trường vẫn ở mức cục bộ.
Triển Vọng Hòa Bình
Lệnh ngừng bắn, nếu được duy trì, có thể đánh dấu bước ngoặt trong cuộc xung đột kéo dài 12 ngày giữa Iran và Israel, mở ra cơ hội cho hòa bình lâu dài tại Trung Đông. Tuy nhiên, sự thiếu đồng thuận công khai từ lãnh đạo Iran và Israel, cùng với các đợt tấn công vào phút cuối, cho thấy thỏa thuận vẫn mong manh.
Nhà phân tích Akiva Eldar nhận định rằng cả hai bên đều muốn kết thúc xung đột với hình ảnh chiến thắng trên truyền thông. Trong khi Iran tuyên bố đã “ép kẻ thù ngừng bắn,” Israel vẫn giữ im lặng chiến lược, chờ đợi diễn biến thực tế. Vai trò trung gian của Mỹ, đặc biệt là nỗ lực cá nhân của Tổng thống Trump, được xem là yếu tố then chốt trong việc đạt được thỏa thuận này, dù vẫn cần thêm thời gian để đánh giá tính bền vững.
