Ngày 28/05/2025, Tòa án Thương mại Quốc tế tại Manhattan, Mỹ, đã ra phán quyết gây sốc khi tuyên bố Tổng thống Donald Trump vượt quá thẩm quyền khi áp đặt chính sách thuế quan đối ứng, đánh dấu một đòn giáng mạnh vào chiến lược kinh tế của ông. Phán quyết này, cùng với báo cáo lợi nhuận vượt kỳ vọng của gã khổng lồ công nghệ Nvidia, đã thúc đẩy thị trường chứng khoán Mỹ tăng mạnh trong phiên giao dịch tương lai.
Tòa Án Vô Hiệu Hóa Thuế Quan Của Trump
Tòa án liên bang tại Manhattan đã bác bỏ việc Tổng thống Trump sử dụng Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) năm 1977 để áp đặt thuế quan đối ứng trên toàn cầu. Các thẩm phán khẳng định rằng IEEPA không trao cho Tổng thống quyền điều chỉnh nhập khẩu thông qua thuế quan, bởi quyền này thuộc về Quốc hội theo Hiến pháp Mỹ.
Các lệnh áp thuế toàn cầu và đối ứng đã vượt quá thẩm quyền mà IEEPA cấp cho Tổng thống trong việc điều tiết nhập khẩu thông qua thuế.
Các thẩm phán nhấn mạnh rằng Quốc hội có quyền điều tiết thương mại quốc tế của Mỹ, và quyền này không thể bị Tổng thống lấn át, ngay cả khi viện dẫn lý do bảo vệ kinh tế quốc gia.
Vụ kiện được khởi xướng bởi năm doanh nghiệp nhỏ tại Mỹ, vốn phụ thuộc lớn vào nhập khẩu. Các doanh nghiệp này lập luận rằng thuế đối ứng của Trump sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng, làm tăng chi phí và đe dọa sự tồn tại của họ. Phán quyết của tòa án đã hủy bỏ các lệnh thuế liên quan, mang lại sự nhẹ nhõm tức thì cho các doanh nghiệp này.
Chính Quyền Trump Kháng Cáo
Chính quyền Tổng thống Trump ngay lập tức tuyên bố kháng cáo phán quyết. Phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai bảo vệ chính sách thuế quan, cho rằng chúng cần thiết để giải quyết “sự đối xử không công bằng” từ các quốc gia khác, dẫn đến “thâm hụt thương mại lịch sử và kéo dài” của Mỹ.
Thâm hụt thương mại đã tạo ra một tình trạng khẩn cấp quốc gia, tàn phá các cộng đồng Mỹ, bỏ rơi người lao động và làm suy yếu cơ sở công nghiệp quốc phòng của chúng ta—những sự thật mà tòa án không thể phủ nhận.
Cuộc chiến pháp lý dự kiến sẽ kéo dài, có thể leo thang lên các tòa án cấp cao hơn khi Trump tìm cách bảo vệ chiến lược thương mại của mình.
Chính Sách Thuế Quan Và Tác Động Thị Trường
Vào ngày 02/04/2025, Tổng thống Trump công bố kế hoạch áp thuế đối ứng với tất cả các quốc gia, với một số nước đối mặt mức thuế trên 40%. Một tuần sau, ông tạm hoãn chính sách này trong 90 ngày và giảm mức thuế xuống 10% cho hầu hết các quốc gia. Tuy nhiên, sự bất định từ chính sách này đã khiến thị trường tài chính chao đảo, làm dấy lên lo ngại về lạm phát và buộc các doanh nghiệp đưa ra dự báo kinh doanh thận trọng.
Phán quyết của tòa án đã kích hoạt một đợt tăng mạnh trên thị trường chứng khoán tương lai. Tính đến 8h sáng ngày 29/05/2025, hợp đồng tương lai gắn với chỉ số S&P 500 tăng 1,5%, Nasdaq 100 tăng 1,8%, và Dow Jones bứt phá 500 điểm, tương đương 1,3%. Quyết định này đã xoa dịu lo ngại về chi phí tăng cao và gián đoạn thương mại, khôi phục niềm tin của nhà đầu tư.
Nvidia Thúc Đẩy Tâm Lý Lạc Quan
Thị trường càng thêm sôi động nhờ báo cáo lợi nhuận vượt trội của Nvidia. Gã khổng lồ sản xuất chip công bố kết quả quý đầu tiên vượt mọi kỳ vọng, với doanh thu và lợi nhuận đều vượt dự báo. Đặc biệt, mảng kinh doanh trung tâm dữ liệu của Nvidia tăng trưởng 73% so với cùng kỳ năm trước, củng cố vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Cổ phiếu Nvidia tăng gần 5% trong giao dịch sau giờ đóng phiên, tạo động lực cho các chỉ số tập trung vào công nghệ.
James Demmert, Giám đốc Đầu tư tại Main Street Research, nhận định:
“Báo cáo lợi nhuận của Nvidia ngày 28/05 không chỉ quan trọng với công ty mà còn với toàn bộ thị trường chứng khoán. Nó có thể khơi dậy niềm lạc quan của nhà đầu tư, giúp họ tập trung vào tiềm năng của AI thay vì những lùm xùm về thuế quan từ Washington.”
Bối Cảnh Thị Trường Và Triển Vọng
Những diễn biến tích cực này diễn ra sau một phiên giao dịch ảm đạm vào ngày 28/05. Chỉ số S&P 500 giảm 0,6%, Nasdaq Composite mất 0,5%, và Dow Jones giảm gần 245 điểm, tương đương 0,6%. Sự bất định từ chính sách thuế quan đã khiến tâm lý nhà đầu tư trở nên thận trọng, với nhiều doanh nghiệp cảnh báo về gián đoạn chuỗi cung ứng và giá cả tăng cao.
Phán quyết của tòa án và kết quả kinh doanh của Nvidia đã thay đổi câu chuyện. Bằng cách xoa dịu lo ngại về lạm phát và củng cố niềm tin vào lĩnh vực công nghệ, hai sự kiện này đã tạo tiền đề cho một đợt phục hồi tiềm năng trên thị trường.
Tương Lai Phía Trước
Cuộc chiến pháp lý về chính sách thuế quan của Trump vẫn chưa kết thúc, với việc kháng cáo của chính quyền có thể kéo dài sự bất định. Tuy nhiên, phán quyết hiện tại đã mang lại sự rõ ràng tạm thời cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư, nhiều người trong số họ coi thuế quan là con dao hai lưỡi—nhằm bảo vệ ngành công nghiệp Mỹ nhưng tiềm ẩn nguy cơ tăng chi phí và kích động các biện pháp trả đũa từ đối tác thương mại.
Hiện tại, thị trường đang tận hưởng làn sóng lạc quan, được thúc đẩy bởi cả việc chặn thuế quan và vị thế dẫn đầu của Nvidia trong lĩnh vực AI. Khi nhà đầu tư chờ đợi các diễn biến pháp lý và kinh tế tiếp theo, sự tương tác giữa chính sách và hiệu suất doanh nghiệp sẽ tiếp tục là yếu tố then chốt định hình động lực thị trường.
