Tình hình giải ngân vốn đầu tư công
Tại Hội nghị thúc đẩy đầu tư công ngày 20/5/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, tính đến ngày 30/4/2025, tổng vốn giải ngân cả nước ước đạt 128.500 tỷ đồng, tương ứng 15,56% kế hoạch được giao. Dù thấp hơn tỷ lệ cùng kỳ năm 2024 (16,64%), giá trị tuyệt đối tăng thêm 18.000 tỷ đồng, thể hiện nỗ lực đáng ghi nhận trong bối cảnh nhiều thách thức.
Hiện có 10/47 bộ, cơ quan Trung ương và 36/63 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân trên mức trung bình. Nhiều dự án trọng điểm quốc gia được triển khai khẩn trương, như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, khu bến Lạch Huyện, các hầm lớn trên tuyến cao tốc Bắc – Nam, và đặc biệt là việc khởi công, khánh thành 80 công trình, dự án hạ tầng chiến lược kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đáng chú ý, nhà ga T3 Tân Sơn Nhất và tuyến chính của 5 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam đã được đưa vào khai thác, góp phần nâng cao năng lực hạ tầng giao thông.
Tuy nhiên, vẫn còn 17 bộ, cơ quan Trung ương và 21 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn, với tổng số vốn gần 8.000 tỷ đồng cần hoàn thành phân bổ trong tháng 5/2025. Ngoài ra, 37 bộ, cơ quan và 27 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình, đặc biệt là một số dự án trọng điểm như cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ, Hòa Bình – Mộc Châu – Sơn La, Gia Nghĩa – Chơn Thành, vành đai 4 TP.HCM, và Tân Phú – Bảo Lộc, Bảo Lộc – Liên Khương.
Những thách thức trong giải ngân vốn đầu tư công
Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ ra một số khó khăn, hạn chế trong công tác giải ngân vốn đầu tư công, bao gồm:
-
Giải phóng mặt bằng: Tiến độ chậm, đặc biệt tại các dự án phức tạp, do thiếu sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị.
-
Tiêu chuẩn kỹ thuật: Thiếu hướng dẫn rõ ràng về quy chuẩn, đơn giá, gây khó khăn cho các nhà thầu và chủ đầu tư.
-
Nguồn cung vật liệu xây dựng: Nguồn cung không ổn định, ảnh hưởng đến tiến độ thi công.
-
Vốn ODA: Quy trình giải ngân phức tạp, cần cải cách để tăng hiệu quả.
-
Quản lý và giám sát: Một số bộ, ngành, địa phương còn thiếu chủ động, lỏng lẻo trong kiểm tra, đôn đốc, thậm chí có tâm lý né tránh, sợ trách nhiệm.
-
Chuẩn bị đầu tư: Một số dự án chuẩn bị sơ sài, thiếu kỹ lưỡng, dẫn đến chậm trễ trong triển khai.
Thủ tướng nhấn mạnh, kỷ luật, kỷ cương ở một số nơi chưa nghiêm, công tác lãnh đạo, chỉ đạo chưa sâu sát. Những nơi Bí thư cấp ủy chưa trực tiếp vào cuộc, tiến độ giải phóng mặt bằng thường chậm trễ. Tình trạng né tránh trách nhiệm, sợ sai vẫn còn tồn tại, ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi chính sách.
Giải pháp quyết liệt từ Chính phủ
Để đạt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm 2025, Thủ tướng đã đưa ra các chỉ đạo cụ thể:
-
Giải phóng mặt bằng: Huy động cả hệ thống chính trị tham gia, Bí thư cấp ủy trực tiếp chỉ đạo các dự án khó, phức tạp. Quyền lợi hợp pháp của người dân phải được đảm bảo.
-
Nguồn cung vật liệu xây dựng: Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Xây dựng phối hợp với các địa phương tháo gỡ khó khăn, đảm bảo nguồn cung trước ngày 15/6/2025.
-
Tiêu chuẩn kỹ thuật: Các bộ liên quan hoàn thiện hướng dẫn về quy chuẩn, đơn giá trước ngày 15/6/2025.
-
Quy hoạch và pháp lý: Tổ chức họp giải quyết dứt điểm các vướng mắc về quy hoạch. Các bộ, ngành chủ động xử lý các vấn đề trong thẩm quyền, đồng thời sửa đổi quy định về phân cấp, phân quyền trong quản lý dự án đầu tư công.
-
Vốn ODA và đấu thầu: Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến vốn ODA và Luật Đấu thầu, trình Quốc hội trong thời gian sớm nhất. Các cơ quan, địa phương tăng cường trách nhiệm lựa chọn nhà thầu uy tín, năng lực.
-
Chuẩn bị đầu tư: Tăng cường công tác chuẩn bị đầu tư, đặc biệt là kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn tới, với tinh thần giảm số lượng dự án xuống dưới 3.000 để tránh dàn trải.
-
Hợp tác công tư: Đẩy mạnh mô hình hợp tác công tư, giao các dự án mở rộng cao tốc cho các doanh nghiệp có uy tín, năng lực.
-
Giám sát và xử lý: Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính rà soát tiến độ giải ngân năm 2024, xử lý nghiêm các cơ quan, địa phương không hoàn thành nhiệm vụ. Kết quả giải ngân được coi là căn cứ quan trọng để đánh giá cán bộ.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện theo nguyên tắc “lãnh đạo, chỉ đạo từ trên xuống, nhưng tổ chức thực hiện, tháo gỡ vướng mắc từ dưới lên”, đảm bảo 6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ hiệu quả, rõ kiểm tra.
Tầm quan trọng của đầu tư công đối với tăng trưởng kinh tế
Giải ngân vốn đầu tư công là động lực chính để Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025. Các dự án trọng điểm như hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc, 1.000 km đường ven biển, khánh thành giai đoạn 1 Cảng hàng không quốc tế Long Thành, khởi công tuyến đường sắt Hà Nội – Lào Cai – Hải Phòng, và tổ chức lễ khởi công, khánh thành 80 công trình, dự án kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, sẽ tạo không gian phát triển mới, giảm chi phí logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa, sản phẩm Việt Nam.
Thủ tướng lưu ý, các dự án phải đảm bảo tiến độ, chất lượng, không đội vốn, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, mỹ thuật, an toàn, vệ sinh môi trường, và đặc biệt là phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Các cơ quan cần xây dựng cơ sở dữ liệu để theo dõi, đánh giá hiệu quả đầu tư công một cách minh bạch.
Kết luận
Yêu cầu giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025 của Thủ tướng Phạm Minh Chính không chỉ là một nhiệm vụ kinh tế mà còn là thước đo trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương. Với sự chỉ đạo quyết liệt, các giải pháp đồng bộ và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, Việt Nam kỳ vọng sẽ đạt được những bước tiến vượt bậc trong phát triển hạ tầng, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng kinh tế bền vững trong tương lai.
