Bối Cảnh Kinh Tế Vĩ Mô Tháng 5/2025
Theo báo cáo của Chứng khoán Yuanta, động lực tăng trưởng kinh tế Việt Nam đang chuyển dịch từ các yếu tố ngoại lực (xuất khẩu, FDI) sang nội lực (tiêu dùng nội địa, đầu tư công). Tuy nhiên, dư địa chính sách tiền tệ đang thu hẹp, trong khi chính sách tài khóa cần thời gian để thẩm thấu vào nền kinh tế.
Tiêu dùng nội địa ghi nhận xu hướng cải thiện trong hai tháng gần đây, nhưng tiến độ giải ngân đầu tư công vẫn chưa đạt kỳ vọng. Tính đến 30/4/2025, vốn đầu tư công giải ngân chỉ đạt 15,88% kế hoạch năm, thấp hơn 5% so với cùng kỳ năm 2024. Thủ tướng Chính phủ đang chỉ đạo sát sao, triển khai nhiều biện pháp tháo gỡ khó khăn nhằm đẩy nhanh tiến độ, đặc biệt khi đầu tư công đóng vai trò quan trọng để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025.
Trên thị trường tài chính, giá vàng và tỷ giá USD tăng mạnh do nguồn cung vàng nguyên liệu thu hẹp, nhu cầu tích trữ USD trong dân tăng, thặng dư thương mại giảm, và dự trữ ngoại hối không còn dồi dào. Biến động địa chính trị và căng thẳng thương mại toàn cầu tiếp tục tạo áp lực lên thị trường tài chính.
Thị Trường Chứng Khoán: Điều Chỉnh và Triển Vọng
Thị trường chứng khoán Việt Nam trong tháng 4/2025 chứng kiến sự điều chỉnh mạnh, với VN-Index giảm 6,2% so với tháng trước, đóng cửa tại 1.226,3 điểm, gần đường trung bình động 20 tháng. Yuanta nhận định thị trường đang bước vào giai đoạn tích lũy trung hạn, với khả năng biến động hẹp và thanh khoản thấp trong tháng 5/2025.
Chỉ báo tâm lý nhà đầu tư giảm về vùng bi quan, phản ánh sự thận trọng với triển vọng dài hạn. Tuy nhiên, xu hướng dài hạn (5 tháng đến 1 năm) vẫn duy trì ở mức tăng. Yuanta khuyến nghị nhà đầu tư giữ tỷ trọng cổ phiếu cao, tập trung vào các nhóm ngành tiềm năng như điện, bất động sản, ngân hàng, vật liệu xây dựng, xây dựng, khai khoáng, và vận tải.
Giá Điện Tăng 4,8%: Nguyên Nhân và Tác Động
Quyết Định Tăng Giá Điện
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công bố điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân lên 2.204,06 đồng/kWh từ ngày 10/5/2025, tăng 4,8% so với mức giá áp dụng từ 11/10/2024. Nếu như trước đây giá điện tăng khoảng 6-8% mỗi 2 năm, thì tần suất tăng giá gần đây trở nên dày hơn do chi phí sản xuất điện tăng nhanh.
Nguyên nhân chính của đợt tăng giá bao gồm:
-
Chi phí đầu vào: Giá than, dầu, khí, và tỷ giá ngoại tệ biến động. Dù giá dầu, khí, than có xu hướng giảm, tỷ giá tăng cao đã làm tăng chi phí nhập khẩu nhiên liệu.
-
Khó khăn tài chính của EVN: Tăng giá điện giúp bù đắp lỗ lũy kế và cải thiện dòng tiền của EVN.
Tác Động Đến Lạm Phát
Điện chiếm khoảng 3% trong rổ tính chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Với mức tăng giá điện 4,8%, CPI cả năm 2025 ước tính tăng thêm 0,07-0,10 điểm phần trăm. Tuy nhiên, tác động này được đánh giá là không đáng kể, và lạm phát cả năm 2025 vẫn trong mục tiêu dưới 4,5% của Chính phủ.
Tác Động Đến Các Ngành và Doanh Nghiệp
Ngành Hưởng Lợi
-
Doanh Nghiệp Phát Điện:
-
Giá điện tăng cải thiện khả năng thanh toán của EVN, giúp các doanh nghiệp phát điện có dòng tiền ổn định hơn và hiệu quả kinh doanh tốt hơn.
-
Cổ phiếu được ưa thích: GEG (CTCP Điện lực Gelex) và REE (CTCP Cơ Điện Lạnh).
-
-
Doanh Nghiệp Xây Lắp Điện:
-
Tình hình tài chính của EVN cải thiện sẽ thúc đẩy các dự án nguồn và lưới điện, tạo cơ hội cho các công ty xây lắp điện. Các dự án này có thể được triển khai nhanh hơn, mang lại doanh thu ổn định.
-
Ngành Chịu Ảnh Hưởng Tiêu Cực
Giá điện tăng làm tăng chi phí sản xuất, ảnh hưởng mạnh đến các ngành sử dụng điện năng lớn, bao gồm:
-
Ngành Xi Măng:
-
Chi phí điện chiếm tỷ trọng đáng kể trong giá vốn hàng bán. Tăng giá điện có thể làm giảm biên lợi nhuận nếu doanh nghiệp không chuyển chi phí này vào giá bán.
-
-
Ngành Thép:
-
Sản xuất thép tiêu tốn nhiều điện năng, đặc biệt trong các lò điện. Chi phí điện tăng sẽ gây áp lực lên giá vốn, đặc biệt khi giá thép đang chịu cạnh tranh mạnh.
-
-
Ngành Hóa Chất:
-
Các doanh nghiệp sản xuất hóa chất (như phân bón, xút-clo) phụ thuộc nhiều vào điện. Chi phí tăng có thể làm giảm lợi nhuận, đặc biệt nếu nhu cầu thị trường không đủ mạnh để tăng giá bán.
-
-
Ngành Giấy:
-
Sản xuất giấy sử dụng lượng điện lớn trong các công đoạn chế biến. Giá điện tăng sẽ làm tăng giá vốn, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
-
Doanh Nghiệp Cụ Thể Có Thể Bị Ảnh Hưởng
-
Xi Măng: Các công ty như Vicem (HAX), Xi măng Bút Sơn (BTS).
-
Thép: Hòa Phát (HPG), Thép Nam Kim (NKG), Thép Tiến Lên (TLH).
-
Hóa Chất: Hóa chất Cơ bản miền Nam (CSV), Phân bón và Hóa chất Dầu khí (DPM).
-
Giấy: Giấy Việt Nam (HAP), Giấy Sài Gòn (SGP).
Những doanh nghiệp này cần chiến lược quản lý chi phí hiệu quả hoặc chuyển chi phí tăng vào giá bán để giảm thiểu tác động tiêu cực. Tuy nhiên, khả năng tăng giá bán phụ thuộc vào sức cầu thị trường và mức độ cạnh tranh trong ngành.
Khuyến Nghị Cho Nhà Đầu Tư
Yuanta khuyến nghị nhà đầu tư:
-
Tăng tỷ trọng các cổ phiếu ngành điện: Đặc biệt là GEG và REE, nhờ hưởng lợi trực tiếp từ giá điện tăng và cải thiện tài chính của EVN.
-
Theo dõi các ngành bị ảnh hưởng tiêu cực: Nhà đầu tư cần thận trọng với cổ phiếu xi măng, thép, hóa chất, và giấy, đặc biệt là những công ty có biên lợi nhuận mỏng hoặc khó chuyển chi phí sang khách hàng.
-
Chiến lược dài hạn: Duy trì tỷ trọng cổ phiếu cao, tập trung vào các ngành hưởng lợi từ đầu tư công (xây dựng, vật liệu xây dựng, khai khoáng) và tiêu dùng nội địa (ngân hàng, bất động sản).
Kết Luận
Việc giá điện tăng 4,8% từ ngày 10/5/2025 mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp phát điện và xây lắp điện, nhưng gây áp lực chi phí cho các ngành sản xuất tiêu thụ điện lớn như xi măng, thép, hóa chất, và giấy. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang tích lũy và kinh tế vĩ mô đối mặt nhiều thách thức, nhà đầu tư cần chọn lọc cổ phiếu dựa trên triển vọng ngành và khả năng quản lý chi phí của doanh nghiệp.
