Nới Room Ngoại Lên 49%: HDBank Dẫn Đầu Cơ Hội Thu Hút Vốn và Tái Cơ Cấu Ngân Hàng

Nghị định 69/2025/NĐ-CP, vừa được Chính phủ ban hành, cho phép một số ngân hàng thương mại nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài lên 49%, mở ra cơ hội thu hút vốn ngoại, củng cố năng lực tài chính và thúc đẩy tái cơ cấu các tổ chức tín dụng yếu kém. Bài viết phân tích chi tiết Nghị định 69/2025, tác động đến ngành ngân hàng, cơ cấu vốn hiện tại, bối cảnh thị trường quốc tế và lý do HDBank có thể là “phát súng đầu tiên” trong việc nới room ngoại.

Ban hành ngày 18/3/2025 và có hiệu lực từ 19/5/2025, Nghị định 69/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 01/2014/NĐ-CP về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần tổ chức tín dụng Việt Nam. Điểm cốt lõi là cho phép các ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng yếu kém nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài từ 30% lên tối đa 49%, miễn là không thuộc nhóm ngân hàng có tỷ lệ sở hữu nhà nước trên 50% vốn điều lệ.

Quy định này chỉ có hiệu lực trong thời gian thực hiện phương án chuyển giao bắt buộc (dự kiến 5-10 năm). Sau giai đoạn này, nhà đầu tư nước ngoài không được mua thêm cổ phần cho đến khi tỷ lệ sở hữu giảm về dưới 30%, trừ trường hợp mua lại từ cổ đông hiện hữu hoặc chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư nước ngoài. Chính sách được xem là bước thí điểm thận trọng, tạo dư địa tăng vốn, cải thiện quản trị và hỗ trợ tái cơ cấu hệ thống ngân hàng.

Hiện, chỉ ba ngân hàng đáp ứng điều kiện nới room ngoại lên 49%:

• MB (MBBank)

• VPBank

• HDBank

Các ngân hàng khác, như Vietcombank (Nhà nước nắm 74% vốn), vẫn bị giới hạn ở mức room ngoại 30%, trừ trường hợp đặc biệt do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tổng Quan Hệ Thống Ngân Hàng Việt Nam (2025): 

• Tổng vốn điều lệ: Toàn hệ thống đạt trên 1,1 triệu tỷ đồng vào cuối năm 2024 (+10% so với 2023).

• Vốn chủ sở hữu: Vietcombank dẫn đầu với hơn 204.942 tỷ đồng, lần đầu vượt mốc 200.000 tỷ đồng. Các ngân hàng lớn khác như VPBank (tổng tài sản gần 1 triệu tỷ đồng) và HDBank (tổng tài sản 711.311 tỷ đồng) cũng mở rộng quy mô mạnh mẽ.

• Hệ số an toàn vốn (CAR): Các ngân hàng lớn duy trì CAR cao, như HDBank (~14,9%), VPBank (~15%), trong khi MB thấp hơn (~10%).

• Tỷ lệ sở hữu nước ngoài: Đa số ngân hàng giữ trần room ngoại 30%, ngoại trừ MB (~22,3%), VPBank (~24,3%), và HDBank (~16,9%) được phép nới lên 49% theo Nghị định 69/2025.

• Hiệu quả sử dụng vốn: HDBank nổi bật với ROE gần 30%, phản ánh hiệu quả sử dụng vốn cao, theo sau là VPBank và các ngân hàng lớn khác.

MB (MBBank): 

• Tỷ lệ sở hữu nước ngoài: ~22,3-23,24%, gần chạm trần 23,24% theo điều lệ.

• Room ngoại tối đa: 49% (từ 19/5/2025).

• Hệ số an toàn vốn (CAR): ~10%, thấp nhất trong nhóm, tạo áp lực tăng vốn cấp 1.

• Cơ cấu cổ đông: Các cổ đông lớn là tập đoàn nhà nước (Viettel, SCIC), chiếm tỷ trọng đáng kể, giảm động lực nới room ngoại do lo ngại pha loãng sở hữu.

• Nhu cầu tăng vốn: MB dự kiến góp tối đa 5.000 tỷ đồng vào ngân hàng MBV trong quá trình tái cơ cấu. Tuy nhiên, Chủ tịch HĐQT MB nhấn mạnh ưu tiên phát triển nội lực, xem việc nới room ngoại là “không quá quan trọng”.

• Tác động: Tác động ngắn hạn hạn chế do chiến lược tập trung vào nội lực và cơ cấu cổ đông nhà nước. Trung-dài hạn, MB có thể tận dụng dư địa room ngoại nếu nhu cầu tăng vốn tăng cao.

VPBank: 

• Tỷ lệ sở hữu nước ngoài: ~24,3-24,9%, chưa chạm trần 30% theo quy định chung.

• Room ngoại tối đa: 49% (từ 19/5/2025).

• Hệ số an toàn vốn (CAR): ~14%, chưa sử dụng nhiều trái phiếu vốn cấp 2, giảm áp lực tăng vốn.

• Cơ cấu cổ đông: Có cổ đông chiến lược nước ngoài là Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC), nắm 50% vốn FE Credit, tạo nền tảng hợp tác quốc tế mạnh.

• Nhu cầu tăng vốn: Chưa cấp thiết, nhờ CAR cao và sự hỗ trợ từ SMBC. VPBank từng nâng room ngoại lên 30% vào năm 2023, cho thấy kinh nghiệm điều chỉnh cơ cấu vốn.

• Tác động: Tác động ngắn hạn chưa rõ rệt, nhưng trung-dài hạn, VPBank có thể tận dụng chính sách để tăng vốn, mở rộng đối tác chiến lược hoặc thoái vốn tại các công ty con, nâng sức hấp dẫn cổ phiếu.

HDBank: 

• Tỷ lệ sở hữu nước ngoài: ~16,9-17,2%, sát trần 17,5% theo điều lệ (chỉ còn dư 0,65%), nhưng còn dư địa 13,15% so với trần 30% theo quy định chung.

• Room ngoại tối đa: 49% (từ 19/5/2025).

• Hệ số an toàn vốn (CAR): ~14,9%, nhưng phụ thuộc nhiều vào trái phiếu vốn cấp 2, tạo áp lực tăng vốn cấp 1 để giảm chi phí vốn.

• Cơ cấu cổ đông: Chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài, đang tích cực tìm kiếm đối tác sở hữu 15-20% vốn.

• Nhu cầu tăng vốn: Cao, do HDBank vừa tiếp nhận chuyển giao bắt buộc DongA Bank và đặt mục tiêu tăng trưởng tham vọng với lợi nhuận trước thuế 21.179 tỷ đồng (+27%) trong năm 2025. Ngân hàng cũng thành lập HD Financial Group, hướng đến hệ sinh thái tài chính toàn diện.

• Ưu thế: Dư địa room ngoại lớn (~30% nếu nới lên 49%), nhu cầu tăng vốn cấp 1 và chiến lược tìm cổ đông chiến lược khiến HDBank trở thành ứng viên hàng đầu để nới room ngoại sớm.

Theo các chuyên gia từ Chứng khoán ACBS, HDBank có nhiều lợi thế để sớm tận dụng Nghị định 69/2025, bao gồm:

• Nhu Cầu Tìm Cổ Đông Chiến Lược: 

Khác với MB (phụ thuộc cổ đông nhà nước như Viettel) và VPBank (đã có SMBC), HDBank chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài và đang tích cực tìm kiếm đối tác sở hữu 15-20% vốn. Nới room ngoại lên 49% tạo điều kiện thu hút nhà đầu tư chiến lược, nâng cao quản trị và năng lực cạnh tranh, đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ và tài chính tiêu dùng.

• Áp Lực Tăng Vốn Cấp 1: 

HDBank có CAR ~14,9%, nhưng phụ thuộc nhiều vào trái phiếu vốn cấp 2. Tăng vốn cấp 1 qua phát hành cổ phiếu cho đối tác chiến lược hoặc phát hành riêng lẻ là giải pháp giảm chi phí vốn dài hạn, hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng tín dụng mạnh (hạn mức 20-30%/năm).

• Dư Địa Room Ngoại Lớn: 

Với room ngoại thực tế ~17,2% và trần theo điều lệ 17,5%, HDBank chỉ còn dư 0,65%. Tuy nhiên, theo quy định chung, ngân hàng còn dư địa 13,15% so với trần 30%, và nếu nới lên 49%, dư địa sẽ lên đến ~30%. Điều này cho phép HDBank thu hút lượng vốn ngoại đáng kể.

• Chuyển Giao Bắt Buộc DongA Bank: 

HDBank tiếp nhận DongA Bank dưới hình thức ngân hàng TNHH một thành viên, không hợp nhất báo cáo tài chính. Quá trình này đòi hỏi nguồn lực tài chính mạnh để mở rộng quy mô, tăng trưởng tín dụng và phát triển mô hình kinh doanh mới. Nới room ngoại hỗ trợ HDBank đáp ứng nhu cầu vốn cho tái cơ cấu.

• Kế Hoạch Phát Triển Tham Vọng: 

HDBank đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế năm 2025 đạt 21.179 tỷ đồng (+27%), một trong những mức tăng trưởng cao nhất ngành. Ngân hàng vừa thành lập HD Financial Group, hướng đến hệ sinh thái tài chính toàn diện, bao gồm ngân hàng, tài chính tiêu dùng, bảo hiểm và chứng khoán. Thu hút vốn ngoại là yếu tố then chốt để hiện thực hóa chiến lược này.

Đối Với Tái Cơ Cấu Ngân Hàng Yếu Kém: 

Nghị định 69/2025 tạo điều kiện tăng vốn qua phát hành cổ phiếu cho nhà đầu tư nước ngoài, hỗ trợ bơm vốn vào các tổ chức tín dụng yếu kém. Điều này đẩy nhanh tái cơ cấu, củng cố CAR và tận dụng hạn mức tăng trưởng tín dụng cao (20-30%/năm), đặc biệt với HDBank trong quá trình tiếp nhận DongA Bank.

Đối Với Ngành Ngân Hàng và Thị Trường Chứng Khoán: 

• Ngắn hạn: Tác động chưa rõ rệt do khối ngoại bán ròng hơn 30.000 tỷ đồng cổ phiếu ngân hàng từ đầu năm 2024 và tâm lý thị trường thận trọng. Tuy nhiên, kỳ vọng thu hút vốn chiến lược có thể kích thích giá cổ phiếu HDBank.

• Trung-dài hạn: Chính sách thu hút dòng vốn ngoại quay lại, cải thiện thanh khoản, định giá lại cổ phiếu ngân hàng và nâng cao quản trị. Nếu thí điểm thành công, chính sách có thể mở rộng ra toàn ngành, tăng sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam.

• Vĩ mô: Góp phần thúc đẩy tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, nâng vị thế thị trường chứng khoán Việt Nam trong mắt nhà đầu tư quốc tế, đặc biệt khi VN-Index vượt 1.309 điểm (14/5/2025).

Đối Với Cơ Cấu Vốn Ngành Ngân Hàng: 

• Vốn điều lệ: Các ngân hàng lớn như Vietcombank (dự kiến 83.557 tỷ đồng), BIDV (70.200 tỷ đồng), VietinBank và Agribank đều có kế hoạch tăng vốn mạnh. Ngân hàng tư nhân như SHB (40.658 tỷ đồng) và NCB (tăng từ 11.780 tỷ lên 19.280 tỷ đồng) cũng đẩy mạnh tăng vốn.

• Vốn chủ sở hữu và tài sản: Vietcombank dẫn đầu với vốn chủ sở hữu vượt 200.000 tỷ đồng, tổng tài sản trên 2,1 triệu tỷ đồng. HDBank và VPBank cũng mở rộng mạnh, với HDBank đạt ROE gần 30%, phản ánh hiệu quả sử dụng vốn cao.

• Room ngoại: Đa số ngân hàng giữ trần 30%, trừ MB, VPBank, và HDBank được nới lên 49%. HDBank có dư địa lớn nhất, tạo lợi thế thu hút vốn ngoại.

Nguồn: Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam, ACBS, MSVN (cập nhật 20/3/2025).

HDBank:

• Ưu thế: Dư địa room ngoại lớn nhất (~30% nếu nới lên 49%), nhu cầu tăng vốn cấp 1 cao và chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài. HDBank kỳ vọng là ngân hàng đầu tiên hiện thực hóa chính sách, hỗ trợ giá cổ phiếu, nâng vị thế trong lĩnh vực bán lẻ và tài chính tiêu dùng.

• Tác động ngắn hạn: Tăng giá cổ phiếu nhờ kỳ vọng thu hút đối tác chiến lược.

• Tác động trung-dài hạn: Tăng vốn mạnh, cải thiện quản trị, mở rộng hệ sinh thái tài chính qua HD Financial Group.

VPBank: 

• Ưu thế: Room ngoại còn dư địa, có SMBC là cổ đông chiến lược. CAR cao (~14%) giảm áp lực tăng vốn.

• Tác động ngắn hạn: Chưa rõ rệt, tùy kế hoạch tăng vốn hoặc M&A.

• Tác động trung-dài hạn: Linh hoạt huy động vốn, mở rộng đối tác chiến lược, tăng sức hấp dẫn cổ phiếu.

MB: 

• Hạn chế: CAR thấp (~10%), nhưng ưu tiên nội lực và lo ngại pha loãng tỷ lệ sở hữu nhà nước (Viettel).

• Tác động ngắn hạn: Rất hạn chế do chiến lược nội bộ.

• Tác động trung-dài hạn: Có thể tận dụng room ngoại nếu nhu cầu tăng vốn tăng cao.

Nghị định 69/2025/NĐ-CP là bước đi chiến lược, mở ra cơ hội thu hút vốn ngoại và đẩy nhanh tái cơ cấu ngành ngân hàng. Trong số ba ngân hàng được hưởng lợi, HDBank dẫn đầu nhờ dư địa room ngoại lớn, nhu cầu tăng vốn cấp 1, chiến lược tìm cổ đông chiến lược nước ngoài và vai trò trong tái cơ cấu DongA Bank. Việc nới room ngoại lên 49% có thể giúp HDBank thu hút đối tác sở hữu 15-20% vốn, hỗ trợ giá cổ phiếu và củng cố vị thế trong lĩnh vực bán lẻ, tài chính tiêu dùng.

Chính sách này không chỉ mang lại lợi ích cho các ngân hàng riêng lẻ mà còn nâng tầm ngành ngân hàng Việt Nam, tăng sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán trong bối cảnh VN-Index vượt 1.309 điểm và thị trường quốc tế biến động. 

Đọc tóm tắt tại đây!