Chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đẩy Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vào một tình thế “tiến thoái lưỡng nan”: hoặc phải ứng phó với nguy cơ suy thoái kinh tế, hoặc chèo lái qua một giai đoạn đình lạm (stagflation) với lạm phát cao và tăng trưởng yếu, theo nhận định của Wall Street Journal.
Tại cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ diễn ra trong hai ngày thứ Ba và thứ Tư tuần này, các nhà hoạch định chính sách của Fed được dự báo sẽ tập trung thảo luận về cách truyền đạt với công chúng về sự đánh đổi này. Một thông điệp rõ ràng và hợp lý sẽ giúp Fed tránh rơi vào tình thế khó khăn hơn, trong bối cảnh thị trường đang chờ đợi tín hiệu về lãi suất.
Lập Trường “Chờ Xem” Giữa Phát và Tăng Trưởng
Giới chuyên gia dự đoán Chủ tịch Fed Jerome Powell và các đồng nghiệp sẽ duy trì lãi suất hiện tại, phản ánh sự thận trọng trong cuộc chiến chống lạm phát.
Việc giữ lãi suất quá lâu để kéo lạm phát về mục tiêu 2% có thể làm suy yếu tăng trưởng kinh tế. Ngược lại, hạ lãi suất sớm để kích thích tăng trưởng lại có nguy cơ khiến lạm phát bùng phát.
“Chúng tôi đang đối mặt với một đánh giá rất khó khăn,” ông Powell phát biểu hồi tháng 4.
Cựu Phó Chủ tịch Fed Richard Clarida, hiện là cố vấn tại Pimco, nhận định Fed sẽ không giảm lãi suất theo kiểu “phủ đầu” dựa trên dự báo, mà cần chờ dữ liệu thực tế, đặc biệt từ thị trường lao động. Tuy nhiên, chờ đến khi nền kinh tế rõ ràng suy yếu mới hành động có thể dẫn đến một cuộc suy thoái sâu hơn.
Bà Lael Brainard, cũng là cựu Phó Chủ tịch Fed, cho rằng dưới sự lãnh đạo của ông Powell, Fed thường chờ dữ liệu chắc chắn trước khi hành động nhanh.
“Nếu thị trường lao động suy yếu rõ rệt, Fed sẽ sẵn sàng giảm lãi suất,” bà nói.
Kỳ Vọng Lạm Phát: Thách Thức Lớn
Thuế quan của ông Trump làm gia tăng áp lực lạm phát, khiến Fed do dự trong việc hạ lãi suất. Việc xác định liệu giá cả tăng do thuế quan chỉ là tạm thời hay sẽ gây lạm phát dai dẳng là một bài toán phức tạp. Quan trọng hơn, kỳ vọng lạm phát của người tiêu dùng và doanh nghiệp có thể tạo ra vòng xoáy tự củng cố, khi lạm phát tăng đẩy kỳ vọng lạm phát cao hơn, và ngược lại.
“Nếu tỷ lệ thất nghiệp tăng và Fed cân nhắc hạ lãi suất, câu hỏi then chốt là lạm phát thực sự đã tăng bao nhiêu?” bà Brainard nhấn mạnh. Câu trả lời sẽ quyết định mức độ cắt giảm lãi suất.
Việc truyền đạt chính sách cũng là một thách thức lớn. Nếu tỏ ra quá “mềm mỏng” bằng cách sẵn sàng hạ lãi suất, Fed có thể không ngăn được suy giảm kinh tế. Ngược lại, một lập trường “cứng rắn” chống lạm phát có thể ảnh hưởng đến hành vi định giá và tiền lương trong nền kinh tế.
“Tôi sẽ giữ giọng điệu cứng rắn để kiềm chế kỳ vọng lạm phát, ngay cả khi nghĩ đến việc giảm lãi suất,” ông Robert Kaplan, cựu Chủ tịch Fed chi nhánh Dallas, nhận xét.
Hành Động Chậm: Khôn Ngoan Hay Rủi Ro?
Các quan chức Fed đồng thuận rằng chưa nên cắt giảm lãi suất cho đến khi có dấu hiệu rõ ràng về suy giảm tiêu dùng và thất nghiệp gia tăng. Tuy nhiên, họ có quan điểm khác nhau về mức độ tạm thời của áp lực lạm phát do thuế quan. Thống đốc Fed Christopher Waller cho rằng giá cả tăng do thuế quan sẽ chỉ kéo dài trong năm nay, và là người duy nhất công khai ủng hộ cắt giảm lãi suất sớm để hỗ trợ tăng trưởng.
Ngược lại, bà Beth Hammack, Chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, thận trọng hơn: “Tôi thà chậm mà đúng, còn hơn nhanh mà sai đường.” Bà lo ngại rằng kỳ vọng lạm phát cao và gián đoạn chuỗi cung ứng có thể làm trầm trọng thêm áp lực lạm phát, ngay cả khi tác động trực tiếp của thuế quan giảm.
Ông Eric Rosengren, cựu Chủ tịch Fed chi nhánh Boston, dự báo Fed có thể “án binh bất động” trong 2-3 cuộc họp tới. Theo ông, hạ lãi suất sẽ hiệu quả hơn khi nhu cầu suy yếu, vì lãi suất thấp khó khắc phục được gián đoạn chuỗi cung ứng. Khi đó, Fed nên giảm mạnh, với mức 0,5 điểm phần trăm mỗi lần.
Kiên Nhẫn Là Chiến Lược?
Nếu không vì nguy cơ lạm phát từ thuế quan, Fed có thể đã hạ lãi suất. “Fed đôi khi chậm trễ, nhưng sự kiên nhẫn và chấp nhận rủi ro của việc chậm trễ đôi khi là khôn ngoan,” ông Kaplan, hiện là Phó Chủ tịch Goldman Sachs, nhận định.
Trong bối cảnh bất ổn kinh tế toàn cầu, Fed đang cố gắng cân bằng giữa kiểm soát lạm phát và duy trì tăng trưởng. Quyết định của họ trong những tháng tới sẽ không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế Mỹ mà còn tạo sóng lan tỏa trên toàn cầu.
