Sổ Tay Hướng Dẫn Nhà Đầu Tư: Hệ Thống Giao Dịch KRX Mới

Hệ thống KRX, được chuyển giao công nghệ từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (Korea Exchange), sẽ chính thức đi vào hoạt động tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) từ ngày 5/5/2025. Hệ thống này mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong giao dịch chứng khoán cơ sở và phái sinh, nhằm nâng cao hiệu quả, minh bạch, và hỗ trợ nâng hạng thị trường từ cận biên (frontier) lên mới nổi (emerging). Sổ tay này cung cấp hướng dẫn chi tiết để nhà đầu tư hiểu rõ các quy định mới, cách thức giao dịch, và những lưu ý quan trọng nhằm tối ưu hóa chiến lược đầu tư.

TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG KRX

Hệ thống KRX là kết quả hợp tác giữa HoSE và Korea Exchange, bắt đầu từ năm 2012, nhằm hiện đại hóa hạ tầng công nghệ giao dịch chứng khoán Việt Nam. Với việc triển khai từ 5/5/2025, KRX mang đến các cải tiến:

• Tăng hiệu quả giao dịch: Giảm nghẽn lệnh, tăng tốc độ xử lý.

• Nâng cao minh bạch: Cải thiện quy trình khớp lệnh và quản lý dữ liệu.

• Chuẩn bị nâng hạng thị trường: Hỗ trợ thu hút vốn ngoại, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường mới nổi.

• Giới thiệu sản phẩm mới: Giao dịch trong ngày (T+0), bán khống, hợp đồng quyền chọn, và bù trừ qua trung gian đối tác trung tâm (CCP).

Sổ tay này sẽ trình bày chi tiết các thay đổi, giúp nhà đầu tư nắm bắt cơ hội và điều chỉnh chiến lược phù hợp.

THAY ĐỔI TRONG GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN CƠ SỞ

Quy Định Sửa Lệnh

• Chỉ sửa giá hoặc khối lượng, không sửa đồng thời cả hai.

• Sửa giảm khối lượng: Không ảnh hưởng thứ tự ưu tiên của lệnh.

• Sửa tăng khối lượng hoặc giá: Lệnh được coi như mới, thứ tự ưu tiên tính từ thời điểm nhập lệnh mới.

• Ví dụ: Nhà đầu tư có lệnh mua 1.000 cổ phiếu giá 50.000 đồng. Nếu tăng lên 1.500 cổ phiếu, lệnh sẽ mất ưu tiên thời gian so với các lệnh khác đã nhập trước.

Quy Định Loại Lệnh

• Lệnh MP chuyển thành MTL (Market To Limit):

  • Nếu khớp một phần, phần còn lại tự động chuyển thành lệnh LO với giá bằng giá khớp gần nhất ± 1 bước giá.

  • Ví dụ: Lệnh MTL mua 1.000 cổ phiếu, khớp 600 cổ phiếu giá 50.000 đồng, phần còn lại (400 cổ phiếu) chuyển thành lệnh LO giá 50.100 đồng (nếu bước giá là 100 đồng).

• Lệnh ATO/ATC:

  • Không còn ưu tiên trước lệnh LO, tuân theo nguyên tắc giá và thời gian.

  • Khối lượng chờ không hiển thị trên bảng giá, chỉ hiển thị giá khớp dự kiến, tăng tính minh bạch.

  • Ví dụ: Lệnh LO mua giá trần 41.700 đồng nhập trước sẽ được ưu tiên khớp trước lệnh ATO mua cùng giá.

Giao Dịch Lô Lẻ

• Thời gian mở rộng: Từ 9h-11h30 và 13h-14h45, áp dụng cả phiên định kỳ (ATO/ATC) và liên tục.

• Phương thức:

  • Khớp lệnh định kỳ: Chỉ chấp nhận lệnh LO.

  • Khớp lệnh liên tục.

  • Khớp lệnh thỏa thuận.

• Không áp dụng:

  • Ngày niêm yết mới.

  • Ngày giao dịch trở lại sau tạm ngừng/đình chỉ từ 25 ngày liên tiếp trở lên, cho đến khi xác lập giá đóng cửa.

• Lợi ích: Tăng tính linh hoạt cho nhà đầu tư, đặc biệt với cổ phiếu lẻ từ chia cổ tức.

Giao Dịch Thỏa Thuận

• Cả bên mua và bán đều đặt lệnh, tăng tính chủ động so với trước đây (chỉ bên bán đặt lệnh).

• Lệnh đã thực hiện không được hủy, đảm bảo tính ổn định.

• Sửa lệnh sai:

  • Yêu cầu lệnh gốc của nhà đầu tư.

  • Cần sự đồng ý của đối tác giao dịch.

  • Phải được HoSE chấp thuận.

• Biên độ sau 14h45: Giá sàn -7%, giá trần +25%, tạo điều kiện cho giao dịch khối lượng lớn.

• Ví dụ: Giao dịch thỏa thuận 10.000 cổ phiếu sau 14h45 có thể thực hiện trong khoảng giá từ -7% đến +25% so với giá tham chiếu.

Quản Lý Room Nhà Đầu Tư Nước Ngoài

• Room giảm ngay khi đặt lệnh mua, không chờ khớp lệnh như trước.

• Sửa giảm khối lượng hoặc hủy lệnh mua: Room tăng tương ứng với khối lượng giảm/hủy.

• Sửa tăng khối lượng: Room giảm thêm tương ứng.

• Ví dụ: Nhà đầu tư nước ngoài đặt lệnh mua 5.000 cổ phiếu, room giảm ngay 5.000. Nếu hủy lệnh, room tăng lại 5.000.

Các Thay Đổi Khác

• Lệnh Buy-in:

  • Thời gian: 8h45-9h.

  • Chỉ công ty chứng khoán được mua, nhà đầu tư được bán.

  • Đơn vị giao dịch tối thiểu: 1 cổ phiếu, không giới hạn tối đa.

  • Mục đích: Chuẩn bị cho giao dịch bán khống trong tương lai.

• Chứng khoán hạn chế chuyển nhượng:

  • Khớp lệnh định kỳ mỗi 15 phút từ 9h (9h00-9h15, 9h15-9h30, v.v.).

  • Phiên PCA (9h15-14h30): Nhiều đợt khớp lệnh, mỗi đợt 15 phút, chỉ chấp nhận lệnh LO, không sửa/hủy trong 5 phút cuối.

• Hạn chế thị trường:

  • Có thể ngừng giao dịch theo sàn (HoSE, HNX, UPCOM).

  • Hạn chế chứng khoán được nới lỏng, cho phép giao dịch trong phiên ATO/ATC và PCA.

THAY ĐỔI TRONG GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH

Quy Định Ký Quỹ

• Các loại ký quỹ:

  • Ký quỹ ban đầu (IM): Đảm bảo nghĩa vụ ban đầu.

  • Ký quỹ đảm bảo thực hiện HĐTL TPCP (DM): Dành cho giao dịch trái phiếu.

  • Ký quỹ biến đổi (VM): Điều chỉnh theo biến động giá.

• Phí quản lý vị thế qua đêm: 2.550 VNĐ/hợp đồng/ngày, giúp quản lý rủi ro.

Quy Định Lệnh Phái Sinh

• Lệnh ATO/ATC: Không ưu tiên trước lệnh LO, tuân theo giá và thời gian.

• Lệnh MTL:

  • Nếu không khớp toàn bộ, phần còn lại chuyển thành lệnh LO với giá:

    • Mua: Cao hơn giá khớp cuối ± 1 bước giá hoặc giá trần.

    • Bán: Thấp hơn giá khớp cuối ± 1 bước giá hoặc giá sàn.

  • Ví dụ: Lệnh MTL mua hợp đồng phái sinh, khớp một phần giá 1.200 điểm, phần còn lại chuyển thành lệnh LO giá 1.210 điểm (nếu bước giá là 10).

Quy Định Mã Hợp Đồng

• Mã ISIN theo chuẩn ISO 6166, gồm 9 ký tự.

• Nếu mã cổ phiếu, trái phiếu, hoặc chứng chỉ quỹ chưa đủ 9 ký tự, bổ sung số 0 phía trước.

• Ví dụ: Mã SSI (3 ký tự) sẽ thành 000000SSI.

HƯỚNG DẪN GIAO DỊCH THEO QUY ĐỊNH MỚI

Thời Gian Giao Dịch

• Phiên ATO (Xác định giá mở cửa): 9h00-9h15.

• Phiên khớp lệnh liên tục:

  • Sáng: 9h15-11h30.

  • Chiều: 13h00-14h30.

• Phiên ATC (Xác định giá đóng cửa): 14h30-14h45.

• Phiên sau giờ (PLO): 14h45-15h00, chỉ đặt lệnh PLO, không sửa/hủy.

Quy Định Hủy Lệnh

• Phiên ATO/ATC: Không được hủy lệnh, kể cả lệnh chuyển từ phiên liên tục.

• Phiên khớp lệnh liên tục: Có thể hủy lệnh nếu chưa thực hiện.

• Nghỉ giữa phiên (11h30-13h): Không được hủy lệnh.

Quy Định Thanh Toán

• Cổ phiếu, chứng chỉ quỹ: T+2 (thanh toán sau 2 ngày làm việc).

• Trái phiếu: T+1 (thanh toán sau 1 ngày làm việc).

• Netoff giao dịch trong ngày:

  • Khi mua/bán cùng mã chứng khoán, chỉ thanh toán chênh lệch số lượng và tiền.

  • Ví dụ: Bán 100 cổ phiếu SSI (100 triệu đồng), mua lại 80 cổ phiếu (80 triệu đồng), chỉ thanh toán 20 cổ phiếu và 20 triệu đồng.

LƯU Ý QUAN TRỌNG CHO NHÀ ĐẦU TƯ

1. Cổ phiếu mới niêm yết:

   • Ngày giao dịch đầu tiên: Biến động ±20% giá dự kiến.

   • Giúp kiểm soát rủi ro ban đầu.

2. Bán chứng khoán chờ về (T0, T1, T2):

   • Cho phép bán chứng khoán chưa về tài khoản (T0, T1, T2).

   • Lưu ý: Chưa áp dụng trong đợt Golive đầu tiên.

3. Số hóa quy trình nghiệp vụ:

   • Các nghiệp vụ STP (Straight Through Processing) bao gồm: Lưu ký, mở tài khoản, chuyển khoản chứng khoán, cầm cố, thay đổi thông tin, xác nhận thanh toán, thực hiện quyền, phong tỏa, cấp mã trading code, chuyển quyền sở hữu.

   • Tăng hiệu quả và giảm thời gian xử lý.

4. Sự kiện hạn chế giao dịch:

   • Chứng khoán hạn chế: Được giao dịch trong phiên ATO/ATC và PCA.

   • Hạn chế thị trường: Có thể ngừng giao dịch theo sàn (HoSE, HNX, UPCOM).

KỲ VỌNG VÀ TÁC ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG KRX

Hệ thống KRX được kỳ vọng mang lại các lợi ích sau:

• Cải thiện thanh khoản: Tăng khả năng xử lý lệnh, giảm nghẽn lệnh.

• Nâng cao minh bạch: Quy trình khớp lệnh rõ ràng, hiển thị giá khớp dự kiến.

• Hỗ trợ nâng hạng thị trường: Thu hút vốn ngoại, đặc biệt từ các quỹ đầu tư quốc tế.

• Giới thiệu sản phẩm mới:

  • Giao dịch trong ngày (T+0).

  • Bán khống (short selling).

  • Hợp đồng quyền chọn.

  • Bù trừ qua trung gian đối tác trung tâm (CCP).

• Tăng tính linh hoạt: Giao dịch lô lẻ mở rộng, biên độ thỏa thuận sau giờ giao dịch lớn hơn.

HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH CHO NHÀ ĐẦU TƯ

1. Hiểu rõ loại lệnh:

   • Sử dụng lệnh MTL thay MP để tận dụng tính linh hoạt khi khớp lệnh.

   • Đặt lệnh LO sớm trong phiên ATO/ATC để đảm bảo ưu tiên.

2. Quản lý lệnh lô lẻ:

   • Tận dụng thời gian giao dịch lô lẻ (9h-11h30, 13h-14h45) để xử lý cổ phiếu lẻ.

   • Chỉ đặt lệnh LO trong phiên định kỳ lô lẻ.

3. Theo dõi room nước ngoài:

   • Kiểm tra room trước khi đặt lệnh mua, vì room giảm ngay khi đặt lệnh.

   • Sử dụng chức năng hủy/sửa lệnh để điều chỉnh room nếu cần.

4. Chuẩn bị cho giao dịch sau giờ:

   • Sử dụng lệnh PLO trong khung 14h45-15h00.

   • Lưu ý biên độ giao dịch thỏa thuận (-7% sàn, +25% trần).

5. Liên hệ công ty chứng khoán:

   • Cập nhật thông tin từ công ty chứng khoán về hệ thống KRX.

   • Sử dụng các công cụ giao dịch trực tuyến để theo dõi bảng giá và đặt lệnh.

BẢNG TỔNG HỢP CÁC THAY ĐỔI QUAN TRỌNG

KẾT LUẬN

Hệ thống KRX đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa thị trường chứng khoán Việt Nam, mang lại môi trường giao dịch hiệu quả, minh bạch và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Nhà đầu tư cần:

• Cập nhật quy định mới về lệnh, thời gian giao dịch, và quản lý room.

• Điều chỉnh chiến lược để tận dụng các cơ hội từ giao dịch lô lẻ, biên độ thỏa thuận, và sản phẩm mới.

• Liên hệ công ty chứng khoán để được hỗ trợ và hướng dẫn chi tiết.

Chúng tôi khuyến nghị Quý Nhà Đầu Tư chủ động tìm hiểu và chuẩn bị để thích nghi với hệ thống KRX. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ qua hotline hoặc email của công ty chứng khoán.

Full link file FDF của Vietcap tại đây 👉 Download

Trân trọng,