Giữa lòng phố chứng khoán Sài Gòn, nơi những con số nhảy múa trên bảng điện tử và tiếng thì thầm về cổ phiếu vang vọng khắp các quán cà phê, có một nhà đầu tư trẻ tên Minh. Minh không phải là người mới trong thế giới đầu tư. Với sự nhạy bén và niềm đam mê, anh đã xây dựng một danh mục cổ phiếu Việt Nam đáng tự hào, từ những mã blue-chip như VNM, VIC đến các cổ phiếu tiềm năng trong ngành xuất khẩu. Nhưng vào một ngày định mệnh đầu tháng 4 năm 2025, cơn bão thuế quan từ Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến thị trường chứng khoán Việt Nam rung chuyển, và Minh phải đối mặt với bài học lớn nhất trong sự nghiệp đầu tư của mình: kiểm soát cơn giận.
Cơn Bão Thuế Quan 46%
Ngày 2 tháng 4 năm 2025, Trump tuyên bố áp mức thuế “trả đũa” 46% lên hàng hóa Việt Nam nhập vào Mỹ, một trong những mức thuế cao nhất áp lên hơn 180 quốc gia. Lý do, theo Nhà Trắng, là Việt Nam có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, lên tới 123 tỷ USD trong năm 2024. Tin tức này như một quả bom nổ tung trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Chỉ trong vài giờ, chỉ số VN-Index lao dốc 6.7%, xuống mức 1,229 điểm, đánh dấu ngày giảm mạnh nhất trong hơn hai thập kỷ. Các cổ phiếu xuất khẩu như dệt may (TCM), thủy sản (VHC), và nội thất (TTF) bị bán tháo, nhiều mã giảm sàn, khiến tài khoản nhà đầu tư “đỏ như máu”.
Minh, người đã đặt cược lớn vào cổ phiếu TCM – một doanh nghiệp dệt may xuất khẩu chủ lực sang Mỹ – cảm thấy như đất trời sụp đổ. Anh ngồi trước màn hình, nhìn giá TCM giảm từ 37,000 đồng xuống còn 27,000 đồng trong suốt sự kiện thuế quan. Tổng tài sản của Minh bốc hơi gần 30%. Cơn giận trào dâng. Anh đấm bàn, hét lên: “Sao Trump lại làm thế? Sao mình không lường trước được rủi ro này?” Anh trách Nhà Trắng, trách thị trường, nhưng hơn hết, anh tự trách mình vì đã không đa dạng hóa danh mục, đã quá tự tin vào triển vọng xuất khẩu của Việt Nam.
Trong cơn giận, Minh suýt nhấn lệnh bán toàn bộ cổ phiếu TCM và các mã khác để “cắt lỗ”. Anh nghĩ rằng thị trường đã sụp đổ, rằng mọi thứ đã chấm hết. Nhưng rồi, trong khoảnh khắc hỗn loạn, Minh nhớ đến một câu nói anh từng nghe từ một nhà đầu tư lão luyện: “Đầu tư không phải để nuôi dưỡng sự tức giận.” Câu nói ấy như một tia sáng, khiến anh dừng lại.
Bình Tâm Trong Tâm Bão
Minh tắt máy tính, bước ra ban công, hít một hơi thật sâu. Gió Sài Gòn thổi qua, mang theo cái se lạnh của buổi chiều. Trong sự tĩnh lặng, anh bắt đầu nhìn lại sai lầm của mình. Anh nhận ra mình đã quá tập trung vào các cổ phiếu xuất khẩu, đặc biệt là TCM, mà không để ý đến rủi ro địa chính trị. Anh cũng chưa thiết lập ngưỡng cắt lỗ hợp lý, để rồi bị cuốn theo cảm xúc khi thị trường sụp đổ. Cơn giận dần nhường chỗ cho sự tỉnh táo.
Ngày hôm sau, Minh tìm gặp chị Lan, một nhà đầu tư kỳ cựu trong nhóm đầu tư của anh. Minh kể lại câu chuyện, không giấu sự thất vọng. Chị Lan mỉm cười, đặt cốc cà phê xuống và nói: “Cậu không phải người đầu tiên bị thị trường quật ngã bởi một tin tức lớn như thế. Nhưng nếu cậu để cơn giận kiểm soát, cậu sẽ mất nhiều hơn là tiền. Thuế quan của Trump là một cú sốc, nhưng thị trường luôn có cách phục hồi. Quan trọng là cậu học được gì từ nó.”
Chị Lan chia sẻ câu chuyện của chính mình: trong cuộc khủng hoảng tài chính 2008, chị từng mất hơn nửa tài sản vì bán tháo cổ phiếu trong cơn hoảng loạn. “Lúc đó, chị nghĩ bán hết sẽ giúp chị lấy lại kiểm soát. Nhưng hóa ra, chị chỉ đang trừng phạt bản thân vì không giữ được bình tĩnh. Đầu tư là một cuộc chạy marathon, Minh ạ. Một cơn bão không thể phá hủy cả hành trình.”
Bài Học Từ Sai Lầm
Lời khuyên của chị Lan như ngọn đèn soi đường. Minh quyết định không để cú sốc thuế quan định nghĩa sự nghiệp đầu tư của mình. Anh bắt đầu phân tích lại danh mục, không phải để đổ lỗi, mà để học hỏi. Anh nhận ra rằng TCM, dù bị ảnh hưởng nặng bởi thuế quan, vẫn có nền tảng tài chính tốt và có thể tìm thị trường thay thế như châu Âu hoặc Trung Đông. Anh cũng nhận thấy một số ngành nội địa, như bán lẻ (MWG) hay công nghệ (FPT), ít chịu tác động từ thuế quan và vẫn có tiềm năng tăng trưởng.
Thay vì bán tháo, Minh giữ lại cổ phiếu TCM và bổ sung thêm các mã ít phụ thuộc vào xuất khẩu. Anh tham gia các diễn đàn đầu tư, đọc thêm về cách quản lý rủi ro, và rèn luyện thói quen hít thở sâu mỗi khi VN-Index dao động mạnh. Anh cũng theo dõi sát các động thái ngoại giao của Việt Nam, như việc Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc được cử sang Mỹ để đàm phán giảm thuế quan, hay lời đề nghị của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc hạ thuế xuống 0% cho hàng Mỹ để đổi lấy sự nhượng bộ. Những tín hiệu này khiến Minh tin rằng, dù bão tố đang mạnh, Việt Nam vẫn có cơ hội vượt qua.
Thời gian trôi qua, thị trường dần ổn định. VN-Index hồi phục một phần nhờ nỗ lực đàm phán của Việt Nam và sự chuyển hướng của các doanh nghiệp xuất khẩu. TCM không trở lại mức giá cũ ngay lập tức, nhưng đã tăng lên 32,000 đồng sau khi công ty công bố kế hoạch mở rộng thị trường sang Nhật Bản. Danh mục của Minh dần xanh trở lại, không phải vì anh tìm được một “ngôi sao” mới, mà vì anh đã học cách đầu tư với sự điềm tĩnh và kỷ luật.
Lời Kết
Câu chuyện của Minh là lời nhắc nhở cho mọi nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam: trong cơn bão của những biến động lớn như thuế quan 46% của Trump, cơn giận là kẻ thù nguy hiểm nhất. Nó có thể khiến bạn đưa ra quyết định vội vàng, làm tổn thương tài khoản đầu tư và đánh mất niềm tin vào thị trường. Hãy học cách buông bỏ, nhìn nhận thất bại như một bài học, và giữ tâm hồn bình an trước những sóng gió.
Như Minh đã nhận ra, đầu tư không chỉ là trò chơi của con số, mà còn là thử thách của tâm trí. Đừng để một cơn bão thuế quan làm vỡ “chậu hoa” trong tâm hồn bạn. Hãy trân trọng hành trình, chấp nhận mất mát, và tiếp tục tiến lên với sự khôn ngoan và điềm tĩnh.
