Trong bối cảnh mạng xã hội bị chi phối bởi thuật toán, tuyên bố của Jack Conte – CEO Patreon – về “cái chết của follower” đã trở thành hồi chuông cảnh tỉnh cho những người sáng tạo nội dung và xây dựng thương hiệu cá nhân. Bài viết này phân tích hiện tượng này, đồng thời đưa ra các chiến lược thích ứng để người sáng tạo nội dung phát triển bền vững trong thập kỷ tới.
Sự “Chết Dần” Của Follower Trong Thời Đại Thuật Toán
Jack Conte, một nhạc sĩ và nhà sáng lập Patreon, đã chia sẻ tại SXSW 2024 về hiện tượng “cái chết của follower”. Theo ông, các thay đổi trong thuật toán của mạng xã hội khiến người sáng tạo ngày càng khó tiếp cận chính những người đã theo dõi họ.
“Nút đăng ký từng là nền tảng quan trọng. Nó biến YouTube thành công cụ để tôi xây dựng cộng đồng xung quanh công việc của mình. Nhưng giờ đây, việc tiếp cận người hâm mộ ngày càng khó khăn,” Conte chia sẻ.
Thực tế, nhiều YouTuber nổi tiếng đã chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng về lượt xem và tương tác. Ví dụ, Marques Brownlee, với 15,7 triệu subscriber, từng trải qua tháng không tăng thêm người theo dõi, đồng thời lượt xem giảm từ 90 triệu xuống 25 triệu chỉ trong hai năm.
Nguyên nhân chính là sự kiểm soát của thuật toán, biến người sáng tạo thành “người thuê” sự chú ý từng giờ, thay vì sở hữu mối quan hệ trực tiếp với cộng đồng của mình.
Thực Trạng “Thuê Sự Chú Ý” Trên Nền Tảng Số
Trong kỷ nguyên thuật toán, mối quan hệ giữa người sáng tạo và người theo dõi đã thay đổi căn bản. Thuật toán giờ đây đóng vai trò “chủ nhà”, quyết định ai được thấy nội dung của bạn. Điều này khiến người sáng tạo phụ thuộc vào xu hướng và các yếu tố ngoài tầm kiểm soát.
Jesse Lehrich, đồng sáng lập Accountable Tech, đặt câu hỏi: “Điều gì sẽ xảy ra nếu người dùng có thể tự kiểm soát nguồn tin tức hoặc xem nội dung từ bạn bè, gia đình?” Câu hỏi này nhấn mạnh rằng cả người dùng lẫn người sáng tạo đều đang mất quyền kiểm soát vào tay thuật toán.
Sự phụ thuộc này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận mà còn tác động đến thu nhập. Ở Việt Nam, theo các YouTuber như Thiệu Nhất Nguyên và Cris Phan, thu nhập từ YouTube chỉ khoảng 300.000–480.000 VNĐ cho mỗi triệu lượt xem, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng.
Chuyển Đổi Từ “Xây Kênh” Sang “Xây Format”
Khi giá trị của follower giảm sút, người sáng tạo cần chuyển hướng từ việc xây dựng kênh với số lượng người theo dõi lớn sang tạo dựng format – phong cách nội dung lặp lại, dễ nhận diện và tạo thói quen cho khán giả.
Format Là Gì Và Tại Sao Nó Quan Trọng?
Format là cách bạn trình bày nội dung một cách nhất quán, giúp khán giả dễ dàng nhận ra và gắn bó. Cơ chế hoạt động của format có thể tóm tắt như sau:
-
Format tạo thói quen: Nội dung lặp lại giúp khán giả hình thành thói quen tiêu thụ.
-
Thói quen xây dựng cộng đồng: Khán giả trung thành tạo nên một cộng đồng gắn kết.
-
Cộng đồng tạo doanh thu: Cộng đồng sẵn sàng hỗ trợ tài chính thông qua các hình thức như đăng ký, tài trợ hoặc mua sản phẩm.
Việc tập trung vào format giúp người sáng tạo xây dựng thương hiệu cá nhân bền vững, vượt qua sự biến động của thuật toán.
Các Hình Mẫu Thương Hiệu Cá Nhân Hiệu Quả
Theo nghiên cứu về thương hiệu cá nhân, có nhiều hình mẫu mà người sáng tạo có thể áp dụng. Hai hình mẫu nổi bật là:
-
Người Kết Nối: Những cá nhân giỏi gắn kết cộng đồng, xây dựng mạng lưới hỗ trợ lâu dài.
-
Người Có “Gu”: Những người tạo phong cách riêng, không chạy theo xu hướng, phù hợp với các lĩnh vực sáng tạo và phá cách.
Việc xác định hình mẫu phù hợp sẽ giúp định hướng format nội dung, từ đó tạo sự khác biệt và giá trị lâu dài.
Sáng Tạo Nội Dung: Từ Nghề Nghiệp Đến Danh Tính
Trong kỷ nguyên hậu-follower, sáng tạo nội dung không chỉ là nghề nghiệp mà còn là một phần danh tính. Người sáng tạo cần xác định rõ vai trò của mình trong hệ sinh thái số, trả lời các câu hỏi:
-
Tôi muốn được biết đến vì điều gì?
-
Điều gì khiến khán giả sẵn sàng trả tiền để hỗ trợ tôi?
Những câu hỏi này giúp định hình chiến lược nội dung và thương hiệu cá nhân, vượt qua sự phụ thuộc vào thuật toán.
Vai Trò Của Patreon Trong Mô Hình Kinh Doanh Mới
Được Jack Conte và Sam Yam thành lập vào năm 2013, Patreon đã trở thành nền tảng tiên phong hỗ trợ người sáng tạo xây dựng cộng đồng và kết nối sâu sắc với người hâm mộ. Với hơn 250.000 người sáng tạo được hỗ trợ bởi 8 triệu thành viên, Patreon cho phép nghệ sĩ kiếm thu nhập ổn định thông qua các khoản tài trợ hàng tháng.
Mô hình này chuyển đổi từ việc phụ thuộc vào lượt xem sang xây dựng mối quan hệ bền vững, minh chứng cho sức mạnh của cộng đồng trong kỷ nguyên thuật toán.
Diversify or Die: Chiến Lược Sống Còn
“Diversify or die” (đa dạng hóa hoặc biến mất) là nguyên tắc cốt lõi để người sáng tạo tồn tại trong môi trường số đầy biến động.
Tầm Quan Trọng Của Đa Dạng Hóa
Đa dạng hóa bao gồm:
-
Đa dạng hóa nguồn thu nhập: Kết hợp YouTube, Patreon, bán hàng, tài trợ, hoặc các nền tảng khác.
-
Đa dạng hóa kênh giao tiếp: Sử dụng email, blog, podcast, hoặc các nền tảng không phụ thuộc thuật toán.
-
Giảm phụ thuộc vào một nền tảng: Tránh rủi ro khi một nền tảng thay đổi chính sách hoặc thuật toán.
Kinh nghiệm từ những người sáng tạo như Jack Conte – vừa là nhạc sĩ, vừa là CEO, đồng thời hoạt động trong các dự án như Pomplamoose và Scary Pockets – cho thấy đa dạng hóa là chìa khóa để duy trì sự nghiệp lâu dài.
Xây Dựng Giá Trị Thay Vì Fame
Thay vì chạy theo danh tiếng (fame), người sáng tạo cần tập trung vào việc mang lại giá trị cho đúng đối tượng – những người sẵn sàng trả tiền để hỗ trợ. Thành công trong kỷ nguyên hậu-follower được đo bằng sự gắn kết và hỗ trợ từ cộng đồng, không chỉ là số lượng follower.
Tái Định Nghĩa Thành Công
Để xây dựng thương hiệu cá nhân bền vững, người sáng tạo cần tự hỏi:
-
Tôi có thể làm gì lặp lại mà không thấy chán?
-
Tôi muốn khán giả tin tưởng và trả tiền cho điều gì?
Những câu trả lời này sẽ định hướng format nội dung và chiến lược kinh doanh dài hạn.
Kết Luận
“Cái chết của follower” không phải là dấu chấm hết mà là cơ hội để người sáng tạo tái định nghĩa mối quan hệ với cộng đồng. Trong kỷ nguyên thuật toán, thương hiệu cá nhân bền vững đòi hỏi:
-
Xây dựng format nội dung độc đáo và nhất quán.
-
Đa dạng hóa nguồn thu nhập và kênh giao tiếp.
-
Tạo mối quan hệ chân thật với cộng đồng.
Như Jack Conte khẳng định: “Một internet nơi cộng đồng người hâm mộ phát triển mạnh mẽ và sáng tạo chuyên nghiệp là khả thi cho bất kỳ ai không phải là giấc mơ, mà là tương lai chúng ta có thể xây dựng.”
Thương hiệu cá nhân không chỉ giúp bạn nổi bật mà còn là “cái phao” khi thuật toán quay lưng. Đây là bài học cốt lõi cho bất kỳ ai muốn phát triển sự hiện diện số trong thập kỷ tới.
