Ngày 9/4/2025 đã trở thành một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử tài chính toàn cầu khi Tổng thống Donald Trump bất ngờ tuyên bố hoãn áp dụng thuế quan đối ứng trong 90 ngày đối với hơn 75 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Quyết định này không chỉ làm dịu đi căng thẳng thương mại đang leo thang mà còn kích hoạt một trong những phiên tăng điểm kỷ lục của thị trường chứng khoán Mỹ. Trong chương trình “Mad Money” trên CNBC, chuyên gia tài chính Jim Cramer đã phân tích sâu sắc sự kiện này, rút ra bốn bài học quan trọng giúp nhà đầu tư điều hướng trong bối cảnh biến động chính trị và kinh tế đầy bất ngờ.
Bối Cảnh và Diễn Biến Sự Kiện
Chỉ vài giờ sau khi các mức thuế đối ứng mới – vốn được thiết kế để bảo vệ sản xuất nội địa Mỹ – chính thức có hiệu lực, Tổng thống Trump đã đảo ngược tình thế. Trong thông báo trên Truth Social lúc 13:18 (giờ Mỹ), ông tuyên bố giảm thuế xuống mức cơ sở 10% trong 90 ngày cho các quốc gia không áp thuế trả đũa Mỹ.
“Hơn 75 quốc gia đã liên lạc với chúng tôi để đàm phán về thương mại công bằng,” ông viết, nhấn mạnh rằng đây là cơ hội để “sửa chữa hệ thống thương mại toàn cầu bị bóp méo quá lâu.”
Tuy nhiên, Trung Quốc – đối thủ thương mại lớn nhất của Mỹ – lại chịu một đòn nặng nề. Thay vì được giảm thuế, hàng hóa Trung Quốc bị áp mức thuế nhập khẩu 125%, tăng từ mức 25% trước đó, có hiệu lực tức thì. Quyết định này được xem là bước đi chiến lược nhằm gây áp lực tối đa lên Bắc Kinh, trong bối cảnh nước này đã tăng thuế lên 40% đối với nông sản Mỹ như đậu nành và thịt lợn.
Phản ứng thị trường chứng khoán Mỹ
- Chỉ số Dow Jones đã vọt lên 2.331 điểm vào cuối phiên, tương đương 7,9%.
- S&P 500 tăng 9,5%, mức tăng trong ngày lớn thứ ba kể từ tháng 3/2020 – thời điểm thị trường phục hồi sau đại dịch Covid-19.
- Nasdaq Composite dẫn đầu với mức tăng 12,2%, cao thứ hai trong lịch sử chỉ số này, trong khi Russell 2000 – đại diện cho các công ty nhỏ – tăng 8,7%.
Tổng giá trị vốn hóa thị trường Mỹ tăng thêm hơn 4 nghìn tỷ USD chỉ trong một ngày, theo dữ liệu từ Bloomberg.
Các cổ phiếu công nghệ lớn là tâm điểm của đợt tăng này:
- Apple ghi nhận mức tăng 15,3% trong ngày – cao nhất kể từ tháng 1/1998 – đưa vốn hóa công ty vượt mốc 3,5 nghìn tỷ USD và lấy lại ngôi vị số một từ Microsoft.
- Nvidia, nhà sản xuất chip hàng đầu, tăng 18,9%
- Các nhà cung cấp linh kiện như Qorvo và Skyworks Solutions đều tăng hơn 18%, phản ánh niềm tin vào sự phục hồi của chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bài Học 1: Hoảng Loạn Là Kẻ Thù Của Lợi Nhuận
Jim Cramer mở đầu phân tích bằng lời cảnh báo: “Không ai kiếm được đồng nào từ việc hoảng loạn.” Ông chỉ ra rằng những nhà đầu tư bán tháo trong hai ngày trước đó – khi Dow Jones giảm 1.800 điểm do lo ngại thuế quan – đã bỏ lỡ cơ hội lịch sử ngày 9/4. Theo thống kê của Bank of America, khoảng 70% lợi nhuận hàng năm của S&P 500 thường đến từ 10 ngày giao dịch tốt nhất, và ngày này là minh chứng rõ ràng.
“Thị trường không dành cho người yếu tim,” Cramer nói. “Hãy học cách chịu đựng áp lực ngắn hạn, vì đó là cách bạn tận dụng những ngày bùng nổ.”
Ông lấy ví dụ về Apple: cổ phiếu này giảm 8% trong 48 giờ trước đó, nhưng những ai kiên nhẫn đã được đền đáp với mức tăng hơn gấp đôi khoản lỗ chỉ trong một phiên.
Bài Học 2: Kỷ Luật Đánh Bại Tham Lam
Dẫn câu ngạn ngữ Phố Wall nổi tiếng – “Bò kiếm tiền, gấu kiếm tiền, lợn bị làm thịt” – Cramer nhấn mạnh rằng phiên giao dịch ngày 9/4 là “ngày thanh toán” cho những nhà đầu tư thiếu kỷ luật. Các quỹ đầu cơ bán khống cổ phiếu công nghệ, vốn đặt cược vào sự sụp đổ kéo dài, đã chịu thiệt hại nặng nề. Theo S3 Partners, tổng thiệt hại của phe bán khống trong ngày này ước tính lên tới 15 tỷ USD, với các cổ phiếu như Tesla và Nvidia gây tổn thất lớn nhất.
Ngược lại, những nhà đầu tư dài hạn giữ vững lập trường đã thắng lớn. “Thị trường không tha thứ cho sự tham lam mù quáng hay bi quan cực đoan,” Cramer nhận định. “Kỷ luật và chiến lược rõ ràng là chìa khóa để sống sót và chiến thắng trong những ngày như thế này.”
Bài Học 3: Trump Là “Vua Drama” – Hãy Thích Nghi
Bài học thứ ba tập trung vào phong cách lãnh đạo khó lường của Tổng thống Trump. Cramer mô tả ông là “người thích tạo kịch tính,” nhưng lưu ý rằng Trump luôn nhạy bén với phản ứng của thị trường.
Sau hai ngày chứng khoán lao dốc, Trump thừa nhận với báo giới tại Nhà Trắng: “Tôi thấy mọi người hơi thái quá. Họ lo lắng, sợ hãi, và tôi không muốn điều đó.” Quyết định hoãn thuế được đưa ra ngay sau cuộc họp khẩn với Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick, cho thấy sự linh hoạt chiến thuật.
Bessent tiết lộ thêm rằng chính sách này nằm trong kế hoạch dài hạn nhằm buộc các quốc gia đàm phán song phương với Mỹ, thay vì áp dụng thuế quan như một giải pháp vĩnh viễn. “Chúng tôi muốn thương mại công bằng, không phải chiến tranh thương mại,” ông nói.
Đối với nhà đầu tư, Cramer khuyên: “Đừng mong đợi sự ổn định từ Trump. Hãy chuẩn bị tinh thần cho những cú xoay chiều và điều chỉnh danh mục đầu tư kịp thời.”
Bài Học 4: Đừng Quay Lưng Với Những Người Khổng Lồ
Cuối cùng, Cramer khẳng định giá trị của việc đầu tư vào các công ty có nền tảng vững chắc. “Apple, Nvidia, hay Amazon không trở thành khổng lồ chỉ nhờ may mắn,” ông nói. “Khi thị trường lao dốc vì thuế quan, đừng vội bán chúng ở đáy.” Thực tế, cổ phiếu công nghệ – vốn nhạy cảm với chính sách thương mại – đã dẫn dắt đà tăng ngày 9/4. Apple, dù chịu rủi ro từ chuỗi cung ứng Trung Quốc, vẫn tăng vọt nhờ niềm tin vào sức mạnh nội tại. Nvidia, với vai trò trung tâm trong cuộc cách mạng AI, củng cố vị thế với mức tăng gần 19%.
Cramer khuyến nghị: “Nếu bạn không tin tưởng dài hạn, hãy bán khi chúng tăng cao, không phải khi chúng chạm đáy. Những công ty tốt luôn tìm cách vượt qua khủng hoảng.”
Ông cũng nhấn mạnh vai trò của các công ty nhỏ hơn trong chuỗi cung ứng, như Qorvo hay Skyworks, vốn hưởng lợi gián tiếp từ sự phục hồi của các “ông lớn.”
Tác Động Toàn Cầu và Cơ Hội Cho Việt Nam
Quyết định của Trump không chỉ làm rung chuyển Phố Wall mà còn tạo sóng lớn trên thị trường toàn cầu. Tại châu Á:
- Chỉ số Nikkei 225 của Nhật Bản tăng 4,8%
- Hang Seng của Hong Kong tăng 5,2%
- Shanghai Composite của Trung Quốc giảm 3,1% do áp lực từ mức thuế 125%.
- Việt Nam, một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng từ thuế đối ứng 46% trước đó, chứng kiến VN-Index giảm xuống 1.087 điểm vào ngày 8/4. Thông báo hoãn thuế đã mang lại hy vọng, với VN-Index phục hồi 6,64% ngay đầu phiên ngày 10/4.
Với kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt 125 tỷ USD trong năm 2024, Việt Nam có cơ hội tận dụng 90 ngày ân hạn để đàm phán các thỏa thuận miễn thuế hoặc giảm rào cản thương mại, đặc biệt trong các ngành chủ lực như dệt may và điện tử.
