1. Dưới ánh đèn lồng kính
Nam bước vào thế giới chứng khoán trong một đêm mưa, khi tiếng tí tách trên mái tôn căn trọ hòa lẫn với tiếng máy thở đều đều từ bệnh viện qua điện thoại. Vợ anh vừa sinh non, đứa bé – mà anh gọi là “Tí Tẹo” – nằm trong lồng kính, nhỏ xíu như một nắm tay, đôi mắt nhắm nghiền như chưa sẵn sàng đối diện với đời. Anh đã mất việc ở công ty logistics từ ba tháng trước, giờ chỉ biết chạy Grab, đạp xe qua những con phố ngập nước, đôi chân tê buốt, lòng nặng trĩu. Căn trọ 12 mét vuông của anh chỉ có một chiếc nệm mỏng, một tủ lạnh cũ kêu rè rè, và mùi ẩm mốc bám đầy không gian.
Một tin nhắn Zalo từ cậu bạn cũ – thằng Tâm “đầu đội trời” – cắt ngang màn đêm:
“Thời đại mới rồi, mày không chơi chứng khoán thì chỉ có nước chết nghèo. Tải app này đi, tao dẫn mày đổi đời.”
Nam chần chừ, nhưng ánh mắt Tí Tẹo qua tấm ảnh vợ gửi khiến anh bấm nút tải. Đêm đó, mưa ngừng rơi. Đêm đó, anh nghe thấy tiếng tim mình đập mạnh hơn cả tiếng máy thở của con.
2. Lưỡi câu đầu tiên
Cổ phiếu đầu tiên anh chọn là FLC – cái tên anh nghe loáng thoáng trong một nhóm chat Zalo, nơi người ta hét lên “sóng ngon” và “T+3 là có tiền”. Anh vét 200 triệu từ thẻ tín dụng – số tiền mà anh biết nếu mất, cả nhà sẽ rơi xuống vực – và ném vào lệnh dưới ánh đèn vàng vọt của căn trọ. Hai ngày sau, tài khoản nhảy +15%. Ba mươi triệu lời, bằng cả tháng chạy xe dưới mưa, dưới nắng. Nam đứng lặng trước màn hình, tay nắm chặt điện thoại như sợ số tiền ấy sẽ tan biến.
Tối đó, anh đưa vợ đi ăn lẩu ở quán nhỏ ven đường. Lửa réo dưới nồi汤 đỏ rực, vợ anh – Hiền – cười, nụ cười đầu tiên sau bao ngày chỉ có nước mắt.
“Anh ơi, mình sẽ ổn hơn, đúng không?” cô hỏi, giọng run run.
Nam gật đầu, nhưng trong đầu anh, một con thú đã thức giấc. Không phải vì nụ cười của Hiền, mà vì cái cảm giác bảng điện xanh lè như một lưỡi câu móc sâu vào tim anh, kéo anh xuống dòng nước xoáy không lối thoát.
3. Vũ điệu của đòn bẩy
Năm 2021, thị trường như con ngựa hoang phi nước đại. Nam không còn là gã chạy Grab nữa. Anh chơi margin, rồi đòn bẩy cao, rồi T0, phái sinh – những thứ anh từng nghĩ chỉ có trong phim Hollywood. Anh thuê một góc văn phòng nhỏ, dựng bàn làm việc với ba màn hình lập lòe, tự phong mình là “sói phố chứng”. Anh livestream, khoe lệnh thắng, mở lớp dạy online, lập nhóm VIP thu phí 5 triệu/tháng. Tiền chảy vào như thác, và anh bắt đầu tin mình là kẻ bất bại.
Hiền nhìn anh từ góc nhà, giọng nhỏ nhẹ:
“Anh ơi, Tí Tẹo gọi cha suốt mà anh không nghe. Anh làm gì mà tối ngày ôm máy vậy?”
Nam gắt: “Anh đang kiếm tiền cho cả nhà, em đừng hỏi nhiều.”
Tí Tẹo giờ đã hơn một tuổi, đôi chân nhỏ xíu chạy loăng quăng trong căn trọ, nhưng Nam không còn thời gian để bế con. Anh chỉ thấy những con số nhảy múa, những đường biểu đồ uốn lượn, và ánh sáng xanh đỏ từ màn hình như thứ ma thuật thôi miên.
4. Ngọn núi vàng và bóng tối phía sau
Tài khoản Nam chạm 2,5 tỷ. Từ 200 triệu vay nợ, anh đã biến nó thành một ngọn núi vàng trong chưa đầy 18 tháng. Anh mua chiếc Mazda cũ – giấc mơ thời sinh viên – và đặt cọc một căn hộ chung cư rẻ tiền ở ngoại ô. Đứng trên ban công văn phòng, nhìn xuống dòng xe cộ, anh thì thầm: “Đời này là của mình.”
Nhưng anh không thấy những dấu hiệu. Thằng Tâm “đầu đội trời” bắt đầu lên YouTube kể chuyện “triết lý đầu tư”. Các nhóm chat VIP im ắng dần. Những kẻ từng hét “all in” giờ chỉ đăng ảnh đi du lịch để che giấu cái lỗ hổng trong tài khoản. Thị trường vẫn xanh, nhưng cái xanh ấy giờ giống ánh mắt của một con thú đang chờ mồi.
5. Tiếng gầm của vực thẳm
Tháng 4/2022, thị trường gầm lên như một con thú bị thương. Cổ phiếu anh nắm giảm 7%, rồi 10%, rồi sàn liên tục. Nam ngồi trước màn hình, tay run rẩy bấm lệnh “bắt đáy”, nhưng đáy chẳng bao giờ đến. Chỉ có những phiên mất thanh khoản, những dòng chữ đỏ rực như máu, và tiếng chuông điện thoại từ công ty chứng khoán réo đòi margin. Tài khoản anh bay mất 1 tỷ trong một tuần. Lệnh force-sell đến như lưỡi dao cứa từng nhát.
Nam gọi cho Tâm, giọng lạc đi:
“Mày ơi, cứu tao! Giờ tao phải làm sao?”
Đầu dây bên kia lạnh tanh: “Tao cũng kẹt. Tự bơi đi.”
Đêm đó, anh ngồi trong văn phòng tối om, chai bia lăn lóc dưới sàn. Tiếng chuông từ ngân hàng gửi thư đòi nợ vang lên như tiếng chuông báo tử.
6. Dưới đáy vực
Tháng 6/2022, Hiền bế Tí Tẹo về nhà ngoại. Cô để lại một mẩu giấy trên bàn:
“Em không nhận ra anh nữa. Anh tự lo cho mình đi.”
Căn trọ trống rỗng, chỉ còn tiếng quạt trần quay chậm như đếm từng giây đời anh. Nam bán nốt cổ phiếu cuối cùng, lỗ 85%. Số tiền còn lại không đủ mua sữa cho con. Anh nằm vật trên sàn, ánh sáng từ màn hình điện thoại hắt lên khuôn mặt hốc hác, đôi mắt trũng sâu như hai hố đen.
Anh nghĩ đến cái chết. Dòng sông gần nhà hiện lên trong đầu, nước đen ngòm, lạnh buốt. Nhưng rồi, tiếng “cha” ngọng nghịu của Tí Tẹo vang lên từ đâu đó – không phải thật, mà như một ký ức đâm xuyên lồng ngực. Anh bật khóc, không phải vì sợ chết, mà vì sợ con mình sẽ lớn lên với ký ức về một người cha bỏ cuộc.
7. Hành trình từ tro tàn
Nam vứt bảng điện, xóa hết app, đốt luôn cuốn sổ ghi lệnh cũ. Anh bắt đầu lại với một cây bút và một cuốn sổ tay mới. Đêm nào cũng vậy, anh ngồi dưới ánh đèn mờ, viết: “Tại sao mình mua mã này? Mình biết gì về nó? Mình có phân tích hay chỉ là đánh bạc?” Anh xin làm chân chạy việc cho một công ty chứng khoán nhỏ, lương ba cọc ba đồng, nhưng được ngồi nghe mấy anh lớn phân tích. Anh học đọc báo cáo tài chính, vẽ biểu đồ, và lần đầu tiên, nhìn thẳng vào gã Nam trong gương – một kẻ từng nghĩ mình là vua, hóa ra chỉ là con rối của thị trường.
8. Ánh sáng từ những điều nhỏ bé
Cuối năm 2023, Hiền quay về. Không phải vì anh giàu, mà vì một buổi chiều, cô thấy anh ngồi chơi xếp gỗ với Tí Tẹo, cười hiền như ngày xưa. Cô hỏi:
“Anh còn chơi chứng khoán không?”
Nam ngẩng lên, mắt sáng: “Còn. Nhưng không phải để thắng thị trường. Mà để thắng chính mình.”
Họ không còn căn hộ mơ ước, chiếc Mazda cũng bán để trả nợ. Nhưng mỗi tối, tiếng cười của Tí Tẹo vang lên trong căn trọ nhỏ, và với Nam, thế là đủ.
9. Lời thì thầm dưới ánh đèn
Đầu năm 2025, tôi gặp Nam trong một buổi trò chuyện về tài chính ở một quán cà phê cũ kỹ. Anh mặc áo sơ mi trắng phai màu, giọng trầm kể về hành trình của mình – không khoe mã thắng, không dạy làm giàu, chỉ nói về một gã từng nghĩ chứng khoán là chiếc thang lên thiên đường, để rồi rơi xuống địa ngục và tự mình bò lên.
Một cậu trai trẻ hỏi:
“Anh còn sợ bảng đỏ không?”
Nam cười, nụ cười của kẻ đã đi qua bóng tối:
“Không. Vì tôi biết, bảng đỏ không phải là tận cùng. Tận cùng là khi ta đứng trước gương, và thấy một kẻ lạ mặt nhìn lại mình.”
