Thị trường Mỹ từ lâu đã là điểm đến xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Trong hai tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu gần 19,6 tỷ USD hàng hóa sang Mỹ, tăng 16,4% so với cùng kỳ năm 2024, với các mặt hàng chủ lực như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, máy móc thiết bị, dệt may, gỗ và sản phẩm gỗ. Tuy nhiên, quyết định mới đây của Mỹ áp mức thuế quan 46% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam – mức cao nhất so với các quốc gia khác (Trung Quốc 34%, EU 20-26%, Anh, Brazil, Singapore 10%) – đang đặt ra thách thức lớn cho các ngành xuất khẩu chủ lực này. Dưới đây là tổng quan về các mặt hàng xuất khẩu chính sang Mỹ và những tác động tiềm tàng từ chính sách thuế quan mới.
Các Mặt Hàng Xuất Khẩu Chủ Lực Sang Mỹ
- Máy Vi Tính, Sản Phẩm Điện Tử và Linh Kiện
- Kim ngạch: 4,33 tỷ USD trong 2 tháng đầu năm 2025 (tăng 33,7%), đạt 23,2 tỷ USD trong năm 2024 (chiếm 19,4% tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ).
- Tầm quan trọng: Đây là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam sang Mỹ, nhờ sự phát triển của các tập đoàn công nghệ như Samsung, Intel, LG tại Việt Nam.
- Tác động từ thuế quan 46%: Mức thuế cao có thể làm tăng giá thành sản phẩm, giảm sức cạnh tranh so với các quốc gia như Ấn Độ hay Mexico – những nơi đang thu hút đầu tư công nghệ cao. Các doanh nghiệp gia công điện tử có thể đối mặt với nguy cơ mất đơn hàng nếu không điều chỉnh chuỗi cung ứng.
- Máy Móc, Thiết Bị, Dụng Cụ và Phụ Tùng
- Kim ngạch: 3,3 tỷ USD trong 2 tháng đầu năm 2025 (tăng 22,6%), đạt 22,05 tỷ USD trong năm 2024 (chiếm 18,4%).
- Tầm quan trọng: Bao gồm máy móc sản xuất, thiết bị y tế, và thiết bị công nghiệp, đây là nhóm hàng có giá trị gia tăng cao.
- Tác động từ thuế quan 46%: Giá thành tăng có thể khiến các nhà nhập khẩu Mỹ chuyển sang các nguồn cung khác, đặc biệt khi chi phí logistics và thuế quan cộng dồn làm giảm lợi thế cạnh tranh của Việt Nam.
- Dệt May
- Kim ngạch: 2,46 tỷ USD trong 2 tháng đầu năm 2025 (tăng 12,5%), đạt 16,1 tỷ USD trong năm 2024 (chiếm 13,5%).
- Tầm quan trọng: Mỹ là thị trường lớn nhất của ngành dệt may Việt Nam, chiếm 40% tổng kim ngạch xuất khẩu ngành.
- Tác động từ thuế quan 46%: Ngành dệt may sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề do mức thuế cao làm tăng giá bán lẻ tại Mỹ. Các doanh nghiệp như Vinatex có thể gặp khó khăn trong việc duy trì đơn hàng sau quý 3/2025, khi chính sách thuế quan mới dự kiến tác động mạnh.
- Gỗ và Sản Phẩm Gỗ
- Kim ngạch: 1,3 tỷ USD trong 2 tháng đầu năm 2025 (tăng 9,2%), dự kiến đạt 10 tỷ USD trong cả năm 2025.
- Tầm quan trọng: Đồ nội thất và sản phẩm gỗ mỹ nghệ là thế mạnh của Việt Nam nhờ nguồn nguyên liệu dồi dào và tay nghề cao.
- Tác động từ thuế quan 46%: Ngành gỗ có nguy cơ mất thị phần tại Mỹ nếu giá sản phẩm tăng cao, đặc biệt khi Mỹ có thể chuyển sang nhập khẩu từ các nước ít chịu thuế hơn như Brazil hay Ấn Độ.
- Điện Thoại và Linh Kiện
- Kim ngạch: 1,95 tỷ USD trong 2 tháng đầu năm 2025 (giảm 15,4%).
- Tầm quan trọng: Dù sụt giảm, đây vẫn là mặt hàng công nghệ cao quan trọng, chủ yếu từ các tập đoàn lớn như Samsung.
- Tác động từ thuế quan 46%: Mức thuế mới có thể làm trầm trọng thêm xu hướng giảm, đẩy nhanh quá trình dịch chuyển sản xuất sang các nước khác của các tập đoàn công nghệ.
- Giày Dép
- Kim ngạch: 1,29 tỷ USD trong 2 tháng đầu năm 2025 (tăng 16,1%).
- Tầm quan trọng: Là mặt hàng truyền thống với nhu cầu ổn định tại Mỹ.
- Tác động từ thuế quan 46%: Giá thành tăng có thể khiến các thương hiệu lớn như Nike, Adidas cân nhắc chuyển đơn hàng sang các nước có chi phí thấp hơn.
- Nông Sản và Thủy Sản
- Kim ngạch: Đạt 4,16 tỷ USD trong năm 2024, dự kiến vượt 4,7 tỷ USD trong năm 2025.
- Tầm quan trọng: Mỹ là thị trường lớn nhất cho thủy sản và nông sản Việt Nam.
- Tác động từ thuế quan 46%: Dù ít nhạy cảm hơn các mặt hàng công nghiệp, mức thuế cao vẫn có thể ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của tôm, cá tra, và cà phê Việt Nam.
Tổng Quan Tác Động và Thách Thức Từ Thuế Quan 46%
- Thách thức lớn: Với Mỹ chiếm hơn 30% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam (119,5 tỷ USD năm 2024, 19,56 tỷ USD trong 2 tháng đầu 2025), mức thuế 46% sẽ làm tăng giá hàng hóa, giảm sức cạnh tranh, và có thể dẫn đến mất việc làm trong các ngành dệt may, điện tử, và gỗ. Các tập đoàn lớn có thể chuyển dịch đầu tư sang Ấn Độ, Mexico để tránh thuế.
- Biến số quý 3/2025: Chính sách thuế quan mới dự kiến tác động mạnh từ quý 3/2025, khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại về khả năng duy trì đơn hàng.
Cơ Hội và Giải Pháp Để Vượt Qua
- Đàm phán với Mỹ: Chính phủ Việt Nam có thể thương lượng để giảm thuế hoặc tăng nhập khẩu nông sản Mỹ nhằm cân bằng cán cân thương mại, giảm thâm hụt 104 tỷ USD mà Mỹ đang quan ngại.
- Đa dạng hóa thị trường: Tận dụng EVFTA và CPTPP để đẩy mạnh xuất khẩu sang EU (tăng 20% năm 2024), ASEAN, và Ấn Độ, giảm phụ thuộc vào Mỹ.
- Phát triển nội địa: Với dân số hơn 100 triệu người, Việt Nam có thể khuyến khích tiêu dùng nội địa các sản phẩm “Made in Vietnam”.
- Chuyển đổi sang công nghệ cao: Đầu tư vào các ngành giá trị gia tăng như công nghệ xanh, sản xuất bền vững để giảm phụ thuộc vào gia công.
Kết Luận
Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Mỹ – từ máy vi tính, điện tử, dệt may, gỗ, đến giày dép và nông sản – đều sẽ chịu ảnh hưởng từ mức thuế quan 46% mới áp dụng trong năm 2025. Đây là thách thức lớn nhưng cũng là cơ hội để Việt Nam thay đổi chiến lược, đa dạng hóa thị trường, và nâng cao giá trị sản phẩm. Với sự linh hoạt và quyết tâm, Việt Nam hoàn toàn có thể biến khó khăn thành bàn đạp để vươn lên mạnh mẽ hơn trong thương mại toàn cầu.
