Ngày 19/5/2025, Nghị định 69/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong chiến lược tái cơ cấu hệ thống ngân hàng Việt Nam. Với việc nâng trần sở hữu nước ngoài tại các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc từ 30% lên 49%, chính sách này không chỉ tạo cơ hội thu hút vốn đầu tư quốc tế mà còn được kỳ vọng sẽ mang lại những tác động tích cực đáng kể đến thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi, đây là một động thái mang tính chiến lược, hứa hẹn mở ra giai đoạn phát triển mới cho cả ngành ngân hàng và thị trường tài chính.
Tổng quan về Nghị định 69/2025/NĐ-CP và chuyển giao bắt buộc ngân hàng
Nội dung chính của Nghị định 69/2025/NĐ-CP
Nghị định 69/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 01/2014/NĐ-CP, trong đó nổi bật là quy định mới về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại các tổ chức tín dụng Việt Nam. Theo đó, các ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc (trừ các ngân hàng do Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ) được phép nâng tổng mức sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài từ 30% lên tối đa 49% vốn điều lệ. Đây là một thay đổi mang tính đột phá, nhằm mục tiêu thu hút nguồn vốn ngoại, hỗ trợ quá trình tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém và tăng cường năng lực tài chính cho hệ thống ngân hàng.
Trước đây, giới hạn sở hữu nước ngoài tại một ngân hàng thương mại Việt Nam bị khống chế ở mức 30%, ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt do Chính phủ phê duyệt. Với chính sách mới, các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc sẽ có thêm dư địa để tiếp cận nguồn vốn quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình khôi phục và phát triển bền vững.
Khái niệm chuyển giao bắt buộc ngân hàng
Chuyển giao bắt buộc là biện pháp được áp dụng đối với các ngân hàng thương mại đang trong tình trạng kiểm soát đặc biệt. Theo đó, toàn bộ cổ phần hoặc phần vốn góp của ngân hàng yếu kém sẽ được chuyển giao cho một tổ chức tín dụng hoặc nhà đầu tư khác có đủ năng lực và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận. Các bên nhận chuyển giao có thể là ngân hàng trong nước, ngân hàng nước ngoài hoặc các nhà đầu tư chiến lược đề xuất tham gia quá trình này.
Mục tiêu của chuyển giao bắt buộc là “tái sinh” các ngân hàng yếu kém, từng bước khôi phục hoạt động bình thường, khắc phục các vấn đề tài chính và đưa ngân hàng trở lại trạng thái lành mạnh. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra không ít thách thức cho các ngân hàng nhận chuyển giao, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn nhiều biến động.
Các ngân hàng hưởng lợi từ chính sách mới
Danh sách các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc
Theo Nghị định 69/2025/NĐ-CP, một số ngân hàng lớn tại Việt Nam đã được chỉ định nhận chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém và sẽ được áp dụng mức trần sở hữu nước ngoài 49% kể từ ngày 19/5/2025. Cụ thể:
- Ngân hàng TMCP Quân đội (MB): Nhận chuyển giao Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Đại Dương (OceanBank).
- Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank): Nhận chuyển giao Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Xây dựng Việt Nam (CBBank).
- Ngân hàng TMCP Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HDBank): Nhận chuyển giao Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đông Á (DongABank).
- Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank): Nhận chuyển giao Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Dầu Khí Toàn Cầu (GPBank).
Tình hình hiện tại của các ngân hàng
Các ngân hàng nhận chuyển giao như MB, Vietcombank, HDBank và VPBank đều là những tổ chức tín dụng hàng đầu, sở hữu nền tảng tài chính vững chắc, kinh nghiệm quản trị tốt và mạng lưới hoạt động rộng khắp. Việc tham gia nhận chuyển giao bắt buộc không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để các ngân hàng này mở rộng quy mô, phát triển các mô hình kinh doanh mới và gia tăng ảnh hưởng trong hệ thống tài chính.
Trong khi đó, các ngân hàng yếu kém như OceanBank, CBBank, DongABank và GPBank, sau khi được chuyển giao, sẽ hoạt động dưới hình thức ngân hàng trách nhiệm hữu hạn một thành viên, với 100% vốn điều lệ do ngân hàng nhận chuyển giao sở hữu. Quyền lợi của người gửi tiền và khách hàng tại các ngân hàng này vẫn được đảm bảo theo đúng quy định pháp luật, giúp duy trì niềm tin vào hệ thống.
Tác động đến thị trường chứng khoán Việt Nam
Thu hút vốn đầu tư nước ngoài
Việc nâng trần sở hữu nước ngoài lên 49% mở ra cơ hội lớn để các ngân hàng tiếp cận nguồn vốn quốc tế, qua đó củng cố năng lực tài chính và hỗ trợ quá trình tái cơ cấu. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho ngành ngân hàng mà còn tạo hiệu ứng tích cực cho toàn bộ thị trường chứng khoán Việt Nam. Dòng vốn ngoại được kỳ vọng sẽ tăng mạnh, đặc biệt khi các quỹ đầu tư nước ngoài nhìn thấy tiềm năng từ các ngân hàng lớn như Vietcombank, MB, HDBank và VPBank.
Theo một số dự báo, nếu Việt Nam nâng hạng thành công từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi, dòng vốn từ các quỹ ETF có thể mang về khoảng 36.000 tỷ đồng, trong khi các quỹ chủ động và thụ động khác có thể đóng góp thêm 100.000 tỷ đồng. Việc nới room ngoại tại các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc sẽ là một yếu tố quan trọng góp phần thu hút một phần dòng vốn này, từ đó cải thiện thanh khoản và sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán.
Ảnh hưởng đến cổ phiếu ngân hàng
Chính sách mới là một tin tức tích cực đối với nhóm cổ phiếu ngân hàng, đặc biệt là các mã lớn như VCB (Vietcombank), MBB (MB), HDB (HDBank) và VPB (VPBank). Việc nhận chuyển giao các ngân hàng yếu kém, kết hợp với khả năng nới room ngoại lên 49%, có thể kích thích giá cổ phiếu tăng trong ngắn hạn và trung hạn. Kinh nghiệm từ các trường hợp trước đây cho thấy, khi có thông tin về nới room ngoại hoặc kỳ vọng thu hút vốn đầu tư lớn, cổ phiếu thường có xu hướng tăng mạnh. Chẳng hạn, cổ phiếu VRC từng tăng gần 49% chỉ trong 6 phiên giao dịch (từ 8.070 đồng/CP lên 12.000 đồng/CP) nhờ sự chú ý của nhà đầu tư. Các mã ngân hàng lớn cũng có thể ghi nhận diễn biến tương tự trong thời gian tới.
Ngoài ra, sự cải thiện về năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động sau quá trình tái cơ cấu sẽ giúp nâng cao giá trị nội tại của các ngân hàng này, tạo động lực tăng trưởng bền vững cho cổ phiếu trên sàn chứng khoán.
Hỗ trợ tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán
Một trong những rào cản lớn khiến Việt Nam chưa thể nâng hạng lên thị trường mới nổi là giới hạn sở hữu nước ngoài tại các công ty niêm yết, bao gồm cả ngân hàng. Việc nâng trần sở hữu nước ngoài lên 49% tại các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc là bước đi quan trọng nhằm tháo gỡ vướng mắc này, góp phần cải thiện tính minh bạch và khả năng tiếp cận của thị trường. Đây là một trong những điều kiện cần thiết để Việt Nam đáp ứng tiêu chí của các tổ chức xếp hạng quốc tế như FTSE Russell hay MSCI, hướng tới mục tiêu nâng hạng trước năm 2025.
Việc nâng hạng thị trường không chỉ mang lại dòng vốn lớn mà còn nâng cao uy tín của thị trường chứng khoán Việt Nam trên trường quốc tế, tạo sức hút lâu dài với các nhà đầu tư nước ngoài.
Tác động lan tỏa đến các ngành khác
Ngân hàng là xương sống của nền kinh tế và thị trường tài chính, do đó sự cải thiện của ngành này sẽ tạo hiệu ứng tích cực đến các lĩnh vực khác trên sàn chứng khoán. Các ngành như bất động sản, xây dựng và sản xuất – vốn phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn tín dụng – có thể hưởng lợi gián tiếp từ chính sách này. Khi các ngân hàng lớn tăng cường năng lực tài chính và mở rộng hoạt động, dòng tiền vào nền kinh tế sẽ được cải thiện, hỗ trợ sự phục hồi và tăng trưởng của nhiều nhóm cổ phiếu khác.
Cơ hội và thách thức cho hệ thống ngân hàng Việt Nam
Cơ hội phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động
Việc nới room ngoại mang lại cơ hội tiếp cận nguồn vốn mới với chi phí thấp hơn, đồng thời cho phép các ngân hàng học hỏi kinh nghiệm quản trị, công nghệ và mô hình kinh doanh tiên tiến từ các nhà đầu tư nước ngoài. Điều này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả hoạt động mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh của các ngân hàng Việt Nam trên thị trường quốc tế. Ngoài ra, sự tham gia của nhà đầu tư ngoại có thể thúc đẩy quá trình minh bạch hóa thông tin, áp dụng các tiêu chuẩn quản trị rủi ro quốc tế, từ đó gia tăng uy tín của hệ thống tài chính trong mắt các tổ chức quốc tế.
Thách thức và rủi ro tiềm ẩn
Tuy nhiên, chính sách này cũng đặt ra không ít thách thức. Việc nhận chuyển giao các ngân hàng yếu kém vốn đã là một gánh nặng lớn đối với các ngân hàng lớn như MB, Vietcombank, HDBank hay VPBank. Khi kết hợp với việc mở cửa cho nhà đầu tư nước ngoài, áp lực quản trị và kiểm soát rủi ro sẽ càng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và trong nước còn tiềm ẩn nhiều bất ổn như lạm phát, tỷ giá và nợ xấu.
Hiện tại, hệ thống ngân hàng Việt Nam tuy tương đối ổn định nhưng vẫn đối mặt với các vấn đề như nợ xấu chưa được xử lý triệt để, áp lực từ gói hỗ trợ lãi suất trước đây, và rủi ro từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ, việc nới room ngoại có thể dẫn đến những tác động tiêu cực, làm suy yếu sự ổn định của hệ thống tài chính.
Kết luận và triển vọng
Việc nâng trần sở hữu nước ngoài lên 49% tại các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc theo Nghị định 69/2025/NĐ-CP là một bước đi mang tính chiến lược, không chỉ hỗ trợ tái cơ cấu hệ thống ngân hàng mà còn tạo động lực phát triển mạnh mẽ cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Chính sách này hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích như thu hút dòng vốn ngoại, tăng giá cổ phiếu ngân hàng, cải thiện thanh khoản thị trường và hỗ trợ mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi.
Tuy nhiên, để chính sách phát huy hiệu quả tối đa và đảm bảo sự phát triển bền vững, các cơ quan quản lý cần phối hợp chặt chẽ, xây dựng cơ chế giám sát và kiểm soát rủi ro hiệu quả. Với định hướng đúng đắn và sự triển khai đồng bộ, đây sẽ là một trong những yếu tố quan trọng đưa thị trường chứng khoán và hệ thống tài chính Việt Nam tiến xa hơn trên bản đồ tài chính toàn cầu trong những năm tới.
